HỌ TÔ XÃ DIỄN LIÊN, HUYỆN DIỄN CHÂU, NGHỆ AN


Xã Diễn Liên đón Bằng công nhận đạt chuẩn nông thôn mới năm 2019 (Ảnh TL)

        Xã Diễn Liên đón Bằng công nhận đạt chuẩn nông thôn mới năm 2019 (Ảnh TL)

          Họ Tô xã Diễn Liên, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, trước đây có cuốn gia phả bằng chữ Hán, nhưng trong trận lụt năm 1978 đã cuốn trôi gia phả, nên hiện nay tìm về cội nguồn có nhiều khó khăn.

          Theo bản gia phả bằng chữ Hán của Họ Tô xã Diễn Bích và Họ Tô xã Diễn Ngọc, là 2 chi họ anh em, có cùng Thủy tổ và một số số liệu, do đại diện chi họ là ông Tô Văn Thắng cung cấp, có thể viết về Họ Tô xã Diễn Liên như sau:

          Họ Tô xã Diễn Liên là dòng dõi quan đại thần nhà Minh là Tô Phúc Kiến Đại tướng quân vào thế kỷ thứ 15 hoặc 16. Thủy tổ Họ Tô xã Diễn Ngọc là Tô Văn Vị - cháu nhiều đời của Đại tướng quân Tô Phúc Kiến, khoảng năm 1700 có thể bị nhà Thanh truy đuổi, phải chạy từ Quảng Đông (Trung Quốc) đến phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Ông kết hôn với người con gái Việt Nam là Võ Thị Sô, sinh được 5 người con trai là: Tô Văn Thành, Tô Văn Lục, Tô Văn Tập, Tô Văn Bài và Tô Văn Cừ. Người con thứ tư Tô Văn Bài sống ở thôn An Lý (nay là xã Diễn Liên) trở thành Thế tổ của Họ Tô xã Diễn Liên (huyện Diễn Châu, Nghệ An); Tồ bà là Hồ Thị Mẫn. Họ Tô xã Diễn Liên tính từ Thuy tổ Tô Văn Vị nay đã đến đời thứ 10 hoặc 11 (tính theo Họ Tô xã Diễn Bích và Họ Tô xã Diễn Ngọc), với 29 hộ và khoảng 140 nhân khẩu, trong đó có:

          1 hộ với 4 khẩu định cư ở Thanh Hóa

          3 hộ với 15 khẩu định cư ở Long Khánh, Đồng Nai

          1 hộ với 4 khẩu định cư ở Hà Nội

          Số sống ở quê chủ yếu là làm nông nghiệp, đời sống thuộc loại trung bình khá, không còn hộ nghèo.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cùng chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, chi họ có 22 người tham gia lực lực lượng vũ trang, có 3 người là thương binh.

          Chi họ có 7 người tốt nghiệp đại học.

          Chi họ xây dựng được nhà thờ Tổ năm 2012. Hằng năm giỗ Tổ vào ngày 20 tháng Tám.

          Trong họ có cụ Tô Đình Yêm, sinh năm 1915, mất năm 2009 là cán bộ lão thành cách mạng, Trưởng ban khởi nghĩa cướp chính quyền năm 1945, là Chủ tịch xã đầu tiên, được truy tặng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng.

                                                                                                   Tô Văn Thắng