Chi họ Tô thôn Lộc Xá xã Quảng Long, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa


Mô hình trồng hoa ở thôn Long Đại xã Quảng Long, Quảng Xương (Ảnh TL)

Theo Tộc phả Họ Tô làng Bao Hàm (Thái Bình) chi 2 đời 12 có cụ Tô Đình Cương và vợ là Vũ Thị Trạch chuyển cư vào Thanh Hoá, đến ở thôn Lộc Xá, xã Quảng Long, huyện Quảng Xương.

Cụ Tô Đình Cương sinh được 7 người con, 2 người chết sớm, còn lại 2 con trai và 3 con gái. Hai con trai là Tô Đình Uẩn và Tô Đình Chỉnh sinh sôi thành chi Họ Tô thôn Lộc Xá hiện nay.

Tính từ cụ Tô Đình Cương thì chi Họ Tô thôn Lộc Xá đã phát triển đến đời thứ 6 (là đời 17 chi hai Họ Tô Bao Hàm, tính từ Thủy tổ Tô Huệ Ân và Tô Huệ An). Chi họ hiện nay có 15 hộ với 86 nhân khẩu.

Nghề nghiệp chính là làm ruộng. Đời sống trung bình khá, không có hộ nghèo. Con cháu hăng hái tham gia kháng chiến, có 5 người là liệt sĩ chống Mỹ, 10 người tốt nghiệp đại học. Tộc trưởng là ông Tô Duy Thung, đời 5 (là đời 16 chi họ Tô Bao Hàm)

          Ở Lộc Xá hiện nay còn một chi Họ Tô là nhành 2, chi 4 họ Tô Bao Hàm đã đến đời thứ 18 với 20 hộ và 150 nhân khẩu. Tộc trưởng là ông Tô Đình Tuấn, đời 17. Hai chi họ này quan hệ mật thiết với nhau vì chung gốc Tổ Bao Hàm.

Ở thôn Xuân Bảng, xã Quảng Long cũng có một chi Họ Tô gốc Bao Hàm là một nhánh của chi 2 do cụ Tô Văn Thành (tức Tô Văn Đỏ) đời thứ 12 lúc đầu chuyển cư vào Thạch Hà, Hà Tĩnh sau trên đường trở về quê cũ (Thái Bình) đến xã Quảng Ngọc, huyện Quảng Xương được ông cai tổng ở đó giữ lại và về định cư ở Xuân Bảng. Đến nay đã là đời thứ 5 (đời 16 chi 2 họ Tô Bao Hàm) với 12 hộ và trên 50 nhân khẩu.

Ở tỉnh Thanh Hoá còn nhiều nơi có chi Họ Tô gốc là từ Họ Tô Bao Hàm. Một trong những họ lớn nhất là Họ Tô làng Đồn Điền, xã Quảng Thái, huyện Quảng Xương. Thủy tổ là Tô Văn Bảo tự Chính Đạo, chính thất phu nhân là Lê Lệnh thị hiệu Từ Tôn. Cụ Chính Đạo là con trưởng của cụ Tô Huệ An. Đắc thí giải nguyên đời Lê Thái Tông được làm Thừa tuyên xứ, sứ thần Thanh Hóa, sau được phong đến tước Quận công, lúc mất được thờ làm Thành hoàng làng Đồn Điền.

                                                             Tô Duy Thung