Họ Tô thôn Cậy, xã Long Xuyên Huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương

Thôn Cậy trước kia gồm 2 thôn là Hương Gián và Kệ Gián. Nhưng Hương Gián thuộc tổng Bằng Giã, còn Kệ Gián thuộc tổng Lý Đỏ. Sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 đổi tên là thôn Cậy, xã Long Xuyên, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.

          Theo lời truyền kể của các cụ cao niên trong họ thì Khởi tổ Họ Tô thôn Cậy đã đến đất Hương Gián và Kệ Gián sinh sống và lập nghiệp từ hơn 250 trước. Khởi tổ là hai anh em ruột đều là Thầy dạy chữ nho từ đất Thái Bình (nhưng không nhớ được tên húy, tên đệm, năm sinh, năm mất, quê quán ở xã thôn nào của tỉnh). Người trong thôn, trong tổng quen gọi các cụ là cụ Đồ cả, cụ Đồ hai. Khi còn sống các cụ đã viết được gia phả nhưng bị thất truyền.

          Dòng Họ Tô thôn Cậy có 4 đời độc đinh (đời 1, đời 2, đời 3, đời 4 chỉ sinh được 1 con trai). Đến đời thứ 5 cụ tổ là Tô quý Công tự Đức Hòa con cháu mới sinh sôi, phát triển.

          Năm 1941 cụ Tô Văn Chú đời thứ 6 con trai cụ Tô Đức Hòa viết gia phả của dòng Họ Tô thôn Cậy. Theo gia phả này, Họ Tô thôn Cậy, tính từ Khởi tổ đến nay là 12 đời. Phần mộ của tiên tổ từ đời Khởi tố (đời 1) đến đời 4 bị thất lạc (Vì Hải Dương là vùng tề, giặc càn quét đốt phá đình chùa, cày xới mồ mả) nên con cháu ngày nay không thể tìm được. Nhưng theo ông Tô Đông Giảng năm nay 85 tuổi, cháu nội của cụ Tô Đức Hòa thì phần mộ của 2 cụ Khởi tổ (cụ Đồ cả, cụ Đồ hai) táng tại ruộng Giải Cờ xứ đồng Khăm Thượng, thôn Hương Kệ Gián nay là thôn Cậy, xã Long Xuyên?

          Cụ Tô Quý Công tự Đức Hòa đời thứ 5 kết duyên cùng bà Vũ Thị Sợi, sinh hạ được 4 người con trai. Người con cả phiêu bạt lên đất Thái Nguyên từ năm 1915. Trước đây hàng năm cụ vẫn về quê vào dịp tết Thanh Minh để tảo mộ và cúng tổ. Từ năm 1940 do đói kém, chiến tranh bị mất liên lạc với quê nhà, con cháu mong tìm lại nhưng chưa thấy.

 Ba người em ở lại thôn Cậy thì một người vô tự. Hai người em còn lại phát triển thành 2 cành  Họ Tô thôn Cậy cho đến ngày nay là 12 đời.

          Cụ Tô Đức Hòa mất ngày 24 tháng Bẩy âm lịch. Con cháu đã họp bàn thống nhất suy tôn hai cụ Đồ cả, Đồ hai là Khởi tổ và cụ Tô Đức Hòa là Thủy tổ, Tổ tỉ là bà Vũ Thị Sợi. Họ Tô thôn Cậy hiện nay có 40 hộ, 170 nhân khẩu. Trong đó tại thôn Cậy là 32 hộ, 145 nhân khẩu; tại Thái Nguyên 3 hộ, 10 nhân khẩu; tại Thành phố Hồ Chí Minh 5 hộ, 15 nhân khẩu.

          Để tri ân tiên tổ, giáo dục con cháu nhớ về cội nguồn, Họ Tô thôn Cậy đã làm 3 việc lớn  mà Ban liên lạc Họ Tô Việt Nam đề ra:

- Viết và bổ sung gia phả, lập cây phả hệ gián tại từ đường họ.

          - Quy tập mồ mả các đời và xây lăng Thủy tổ  Tô Đức Hòa, Tổ bà Vũ Thị Sợi khang trang để xứng đáng với công lao của Người.

          - Xây dựng nhà thờ có bái đường kiên cố kiến trúc đẹp, hậu cung đặt bài vị Thủy tổ. Nhà thờ họ xây dựng trên khuôn viên rộng 350m2 , phía đông là con sông rộng 80 - 100m, thuyền bè tấp nập ngược xuôi, chung quanh là bà con họ mạc đông vui sầm uất.

          - Chi họ đã xây dựng quỹ khuyến học, khuyến tài động viên con cháu noi gương tiền nhân mà tu thân lập nghiệp, giúp họ giúp đời. Thành lập ban khánh tiết để điều hành việc họ do ông Tô Hoài Ninh làm trưởng ban

          Con cháu Họ Tô thôn Cậy, xã Long Xuyên, huyện Bình Giang đa phần làm nông nghiệp. Có một số thoát ly làm công chức, viên chức nhà nước, sĩ quan quân đội. Một số làm nghề tiểu thương, buôn bán nhỏ, số hộ nghèo không còn, 95 % khá giả, 5% mức sống trung bình. Đã có 12 cháu tốt nghiệp đại học. Con em Họ Tô thôn Cậy giầu lòng yêu nước. Trong 3 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chống Tàu, tuy là chi họ nhỏ nhưng đã có 20 con em tham gia bộ đội, thanh niên xung phong. Có 2 liệt sĩ, một số là thương binh. Trong số đó tiêu biểu là ông Tô Hoài Ninh - Một cựu chiến binh - Một doanh nhân thành đạt.

          Lợi nhuận làm ra 1 phần ông tiếp tục đầu tư cho sản xuất một phần ông làm từ thiện giúp đỡ người nghèo, bà con họ mạc. Năm 2014 ông được bầu là chiến sĩ thi đua cấp tỉnh. Doanh nghiệp của ông được chọn là Doanh nghiệp làm ăn giỏi. Cá nhân ông được Ủy ban nhân dân tỉnh tặng bằng khen.

Hàng năm, vào dịp Thanh minh và ngày kỵ tổ 27 tháng 4 âm lịch, con cháu Họ Tô thôn Cậy dù ở xa hay gần đều về gặp mặt đông đủ để dâng hương tiên tổ, bàn việc họ và phát phần thưởng cho các cháu học giỏi, tuyên dương những người thành đạt.

 

 

TM Ban Khánh tiết Họ Tô

Thôn Cậy xã Long Xuyên

Tô Hoài Ninh

ĐT: 0969.671.145