HỌ TÔ XÃ MỸ LỢI huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định

Là một trong ba phái Họ Tô dòng dõi Đại tướng quân Thành Lộc hầu Tô Văn Luận, người đạo Hải Dương theo chúa Nguyễn vào Nam cách đây khoảng 300 năm, có nhiều công trạng được phong chức tước. Con cháu của Thành Lộc hầu nay hình thành ba phái ở huyện Phù Cát và huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định.

Phái 1 ở xã Cát Minh, huyện Phù Cát. Ở đây hiện nay còn ngôi mộ của Ngài Tô Văn Luận; phái này có ông Tô Tử Hạ, nguyên Phó Trưởng Ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ; nguyên Trưởng ban Liên lcj Họ Tô Việt Nam.

Phái 2 là Họ Tô xã Mỹ  Thọ, huyện Phù Mỹ.

Phái 3 là Họ Tô xã Mỹ Lợi, huyện Phù Mỹ.

Tuy phân chia làm 3 phái, nhưng Họ Tô xã Mỹ Lợi cũng từ xã Mỹ Thọ tách ra và có cùng Thế tổ với Họ Tô xã Mỹ Thọ là cụ Tô Đa, cụ bà là Họ Đỗ.

Việc phân chia chi phải có thể diễn ra vào đời thứ ba tính từ Thủy tổ Tô Văn Luận. Họ Tô xã Cát Minh, tính từ Thủy tổ Tô Văn Luận đến nay là đời thứ 10; Họ Tô xã Mỹ Thọ và Họ Tô xã Mỹ Lợi từ Thế tổ Tô Đa đến nay là đời thứ 8.

Họ Tô xã Mỹ Lợi nay có 4 cánh với 60 hộ và 280 nhân khẩu; có khoảng 50% số hộ và số khẩu sống ở quê, còn lại đi làm ăn định cư ở các huyện khác trong tỉnh Bình Định và ở các tỉnh Bình Thận, Đồng Nai và thành phố Hồ Chí Minh.

Số sống ở quê chủ yếu là làm nông nghiệp, đời sống ở mức trung bình, nhưng vẫn còn 5 hộ đời sống vẫn còn khó khăn; số đi làm ăn xa làm đủ các ngành nghề: viên chức, công chức, kinh doanh, dịch vụ... nói chung đời sống khá, có người lập được doanh nghiệp như doanh nghiệp Hùng Hòa Phát ở thành phố Hồ Chí Minh.

Phát huy truyền thống yêu nước của dòng họ cụ Tô Văn Luận, con cháu Họ Tô xã Mỹ Lợi có nhiều người tham gia cách mạng, tham gia lực lượng vũ trang; có 1 Mẹ Việt Nam anh hùng: Nguyễn Thị Đinh (là vợ ông Tô Mục), có 4 con là liệt sỹ, 1 con là thương binh.

Cán bộ dân chính có Tiến sỹ Tô Tử Thanh, sinh năm 1942, nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng (khóa IX), Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân, Bí thư Đảng ủy quân sự tỉnh Bình Định, Uỷ viên Đảng ủy quân sự Quân khu V.

Trong họ có 20 người có bằng đại học, có 4 thạc sỹ, 2 tiến sỹ.

Chi họ đã lập được gia phả, tôn tạo lăng mộ Tổ tiên và xây dựng nhà thờ tổ năm 2009.

Đặc biệt, có bà Tô Thị Thức, sinh năm 1953, cha mất khi mới được 5 tuổi, bà theo mẹ vào sống ở thành phố Hồ Chí Minh; khi về thăm quê, thấy chi họ chưa có nhà thờ Tổ, ngày giỗ Tổ (ngày 16 tháng Hai âm lịch) phải cúng luân lưu năm nay ở nhà này, năm sau ở nhà khác, bà đã tài trợ tiền mua đất, xây dựng ngôi nhà thờ họ đẹp nhất nhì trong huyện, trị giá gần 600 triệu đồng, đáp ứng được mong ước của bà con trong chi họ.

                                                                                  Tô Văn Nhỏ

                                                                      (Đời thứ 7 Họ Tô xã Mỹ Lợi)