Họ Tô Việt Nam tìm Thủy tổ

Ngay từ khi thành lập Ban liên lạc Họ Tô Việt Nam, nhiều người đã đặt câu hỏi: Thủy tổ Họ Tô Việt Nam là ai?

Đến khi chuẩn bị viết quyển sách Họ Tô Việt Nam thì việc xác định Thủy tổ Họ Tô Việt Nam là ai càng trở nên cấp thiết.

Tiêu chí để xác định Thủy tổ: Nhân vật lịch sử là người Họ Tô đầu tiên có tên trong lịch sử.

Tô Định xuất hiện vào cuối những năm 30, thế kỷ 1. Nhưng Tô Định là người Trung Quốc sang làm Thái thú Giao Châu chỉ một thời gian ngắn (2 năm), đã bị Hai Bà Trưng đánh đuổi về Bắc quốc, không để lại dòng giống trên đất nước Việt Nam.

-        Tô Hiến Thành là nhân vật lịch sử nổi tiếng. Nhưng Tô Hiến Thành sinh vào đầu Thiên niên kỷ II. Không lẽ trong Thiên niên kỷ I chưa có người Họ Tô trên đất nước ta.

-        Tô Lịch sống vào khoảng cuối thế kỷ 3 - đầu thế kỷ 5. Tô Lịch không có tên trong chính sử (vì thời nhà Tấn đô hộ nước ta, Tô Lịch chỉ là một viên quan nhỏ) nhưng được nói đến trong nhiều sách cổ, cả Trung Quốc và Việt Nam và cả trong chính sử Trung Quốc. Nhưng Tô Lịch là con người có thực hay con người huyền thoại. Vấn đề này đã được cố Giáo sư sử học Trần Quốc Vượng và Giáo sư sử học Lê Văn Lan giải đáp rõ ràng và thuyết phục.

Gia phả Họ Tô làng Bao Hàm viết cách đây hơn trăm năm đã ghi Viễn tổ là Tô Lịch. Câu đối trong nhà thờ Họ Tô làng Bao Hàm và Họ Tô làng Khánh Vân cách đây hàng trăm năm cũng nói là hai chi họ này dòng dõi Thần Tô Lịch.

Các tư liệu trên đủ để ta vững tin xác định Nhân thần Tô Lịch là Thủy tổ Họ Tô Việt Nam.

Sự tích Thần Tô Lịch: Tóm tắt theo bài viết đã đăng trên Website Họ Tô Việt Nam.

Thời điểm để làm Lễ suy tôn

Khi đã xác định Ngài là Thủy tổ thì nguyện vọng của nhiều người Họ Tô muốn có một lễ suy tôn để công khai khẳng định Ngài là Thủy tổ, nhưng phải chọn thời điểm thích hợp.

Ngày 5-8-2010, Ban liên lạc Họ Tô Nam Bộ có thư gửi Thường trực Ban liên lạc Họ Tô Việt Nam, đề nghị làm Lễ suy tôn Thần Tô Lịch là Thủy tổ Họ Tô Việt Nam vào dịp Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội tại đền Bạch Mã. Mặc dù thời gian rất gấp nhưng thấy đây là thời điểm thích hợp, có nhiều ý nghĩa và thời cơ thuận lợi nên ngày 15-8-2010, Thường trực Ban liên lạc Họ Tô Việt Nam đã họp và quyết định làm Lễ suy tôn Thần Long Đỗ - Tô Lịch là Thủy tổ Họ Tô Việt Nam vào ngày 19-9-2010, tại Đền Bạch Mã, gắn với Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Ban liên lạc Họ Tô Nam Bộ đã cử ông Tô Quyết Tiến ra làm việc với Giáo sư Lê Văn Lan, đề nghị Giáo sư giúp đỡ việc làm lễ suy tôn.

Công tác chuẩn bị:

Thời gian chỉ có 1 tháng, nhưng với quyết tâm, nhất trí cao, được sự giúp đỡ của Giáo sư Lê Văn Lan và được Thủy tổ phù hộ, Thường trực Ban liên lạc đã hoàn thành khối lượng công việc lớn, đặc biệt là những thủ tục pháp lý và tâm linh:

Ngày 6-9-2010, làm việc với Ban quản lý Di tích - Danh thắng thành phố Hà Nội. Giáo sư Lê Văn Lan có mặt và đưa ra những ý kiến có tính quyết định, nhanh chóng giải quyết được những vấn đề cơ bản, làm cơ sở cho việc chuẩn bị.

Sau buổi làm việc, ông Tô Quang Mậu và ông Tô Văn Liệt được phân công, đã tích cực năng động làm công tác chuẩn bị cụ thể, giải quyết được 3 việc lớn:

-        Làm việc với Ủy ban nhân dân quân Hoàn Kiếm, xin được giấy phép và địa điểm làm lễ suy tôn. Làm việc với Công an quận Hoàn Kiếm, Ủy ban nhân dân phường Hàng Buồm về việc bảo đảm an ninh (trong bối cảnh đang chuẩn bị cho Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội). Hiệp đồng với Ban quản lý Di tích Đền Bạch Mã về công việc chuẩn bị cụ thể.

-        Làm việc với chùa Quán Sứ, với Hội Phật giáo thành phố Hà Nội, với Điện Kính Thiên, chuẩn bị cho Lễ cáo yết trước Lễ suy tôn.

-        Chuẩn bị cơ sở vật chất cho lễ suy tôn.

  Diễn tiến của buổi lễ(sẽ viết cụ thể và chi tiết).

  Đánh giá kết quả Lễ suy tôn:

Tạo niềm vui lớn và niềm tự hào chính đáng cho toàn dòng họ vì đã tìm được và suy tôn Thủy tổ, mà Thủy tổ lại là Thành hoàng thành Thăng Long đã hơn 10 thế kỷ.

Tạo sự đoàn kết ngày càng rộng rãi và bền chặt trong dòng họ.

Thúc đẩy việc Chắp nối dòng họ - Tìm về cội nguồn (Kết quả cụ thể)

Tìm được 15 địa điểm còn đền, đình, miếu thờ Thần Bạch Mã ở các tỉnh, thành phố Hà Nội, Hải Dương, Thái Bình, Hà Nam trong đó có đình làng Thuần Lương ghi rõ là thờ Thần Tô Lịch là Thành hoàng và cho biết là Ngài còn được thờ ở phố Hàng Buồm, Hà Nội.

Có thêm địa chỉ phụng thờ Thủy tổ. Hàng năm vào ngày 12 tháng Hai, Ban liên lạc Họ Tô Việt Nam phân công nhau đi dự Lễ hội ở cả Đền Bạch Mã và Đình làng Thuần Lương. Nhiều bà con Họ Tô ở các tỉnh, thành phố Hà Nội, Hải Dương, Thái Bình, Hải Phòng cũng về dự Lễ hội đình làng Thuần Lương.

 Họ Tô Việt Nam đóng góp công đức, cung tiến hoành phi, câu đối, trồng cây đa gốc Tân Trào ở đình Thuần Lương và đang có chương trình góp sức vào việc tôn tạo đình Thuần Lương cho xứng tầm vị thế của Đức Thủy tổ.

Tạo được mối quan hệ tốt đẹp với Ban quản lý Di tích, với nhân dân làng Thuần Lương, với chính quyền xã Hùng Thắng như với xã Hạ Mỗ. Bước đầu, tạo được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh Hải Dương với đình Thuần Lương.

Xác định Đức Tô Hiến Thành là hậu duệ của Thần Tô Lịch, từ đó nối liền mạch lịch sử 1800 năm lịch sử của dòng Họ Tô Việt Nam.

Tạo tiền đề để viết quyển sách Họ Tô Việt Nam như một quyển Lịch sử dòng họ

 Kết thúc trọn vẹn, tốt đẹp giai đoạn Chắp nối dòng họ - Tìm về cội nguồn để chuyển hoạt động dòng họ sang giai đoạn mới với yêu cầu cao hơn: Đoàn kết - Tự cường – Nghĩa tình - Phát triển.

 Công việc tiếp theo:

Chăm lo việc thờ phụng Thủy tổ ở cả hai nơi: Đền Bạch Mã và Đình Thuần Lương.

Góp sức cùng Ban Quản lý Di tích và nhân dân làng Thuần Lương, xã Hùng Thắng, tranh thủ sự giúp đỡ của lãnh đạo và chính quyền tỉnh Hải Dương để tôn tạo đình Thuần Lương xứng tầm vị thế của Thần Long Đỗ - Tô Lịch.

Tìm cách để khẳng định với xã hội : Vị thần được thờ ở Đền Bạch Mã là Thần Tô Lịch. 

Tô Bỉnh