NHÀ THƠ TẠ HỮU YÊN: ĐƯA CÂY ĐÀO TÔ HIỆU VÀO THƠ
Nhắc đến nhà thơ Tạ Hữu Yên nhiều người nhất là với những người yêu ca nhạc cách mạng thường nhớ ngay đến nhiều bài thơ hay của ông được phổ nhạc như: Đất nước (Phạm Minh Tuấn phổ nhạc); Đôi dép Bác Hồ (Văn An phổ nhạc); Cảm xúc tháng 10 (Nguyễn Thành phổ nhạc)... Trong sách giáo khoa lớp 4 (bộ cũ) nhà thơ Tạ Hữu yên còn được nhiều thế hệ học sinh nhớ đến bởi những câu thơ đẹp, giàu cảm xúc trong một lần “Trang thơ tôi đằm lại/ Giữa nhà tù Sơn La/ Tô Hiệu ơi có phải/ Anh về cùng mùa hoa?”
Từ nỗi ám ảnh về nhà ngục Sơn La
Khoảng năm 1977 - 1978, Nhà thơ Tạ Hữu Yên cùng với đồng chí Nguyễn Chuông, lúc đó là Đại tá, Sư đoàn trưởng Sư 312 và nhà thơ Nguyễn Đức Mậu về thăm lại Điện Biên Phủ.
Trên đường đi, ba người ghé thăm nhà tù Sơn La (xây dựng năm 1908), nơi địch giam cầm, đầy ải nhằm thủ tiêu ý chí đấu tranh của những người chiến sỹ cách mạng Việt Nam.
Nhà thơ kể: Hôm ấy, nếu theo nguyên tắc của Ban quản lý thì nhẽ ra chúng tôi chỉ có 30 phút để tham quan nhà ngục. Tuy nhiên, khi biết ba anh em chúng tôi từ Hà Nội lên, cô thuyết minh quên cả giờ giấc. Cô thuyết minh dẫn anh em chúng tôi đến một kẽ tường nhà ngục. Bờ tường nhà ngục Sơn La được xây bằng đá hộc, xếp chồng nhau nên có rất nhiều kẽ hở. Cô thuyết minh kể: Khi đồng chí Tô Hiệu (1912 -1944) bị giam ở đây đồng chí đã lấy hột đào nhét vào kẽ hở trên tường. Sau một thời gian, hạt đào nảy mầm, chui qua kẽ tường vươn lên xanh tốt. Tên chúa ngục Sơn La và lính canh thấy đó là một hiện tượng vừa lạ, vừa như có gì đó thuộc về tâm linh nên mặc nhiên để cho cây đào “bám tường sống”. Đặc biệt, lính canh người Việt rất thích đào nên không những không chặt bỏ mà còn chăm sóc rất chu đáo. Sau khi thăm nhà tù Sơn La về, nhà thơ Tạ Hữu Yên chưa viết được gì mà chỉ thấy ám ảnh với những gì ông tận mắt thấy, tận tai nghe cô thuyết minh kể. Ông không quên được hình ảnh cây đào, cũng không quên được hình ảnh căn hầm tối với những sàn xi măng lạnh lẽo, nơi giam cầm rất nhiều chiến sỹ cách mạng kiên trung...
Nỗi ám ảnh ấy theo ông gần một năm. Vào quãng năm 1980, đồng chí Trần Hữu Tòng (Báo Quân đội Nhân dân) mời ông viết bài cho số báo kỷ niệm ngày thành lập Đảng (3/2), ông đã mang nỗi ám ảnh về ngục Sơn La, về cây đào Tô Hiệu giãi bày lên trang giấy trong một tâm trạng hết sức xúc động.
Đầu tiên bài thơ mang tên
MÙA HOA CỘNG SẢN
Rớt xuống trang thơ tôi
Cánh hoa đào phớt đỏ
Chiều Sơn La lặng gió
Tôi nghe hoa thì thầm
Tôi nghe nụ nảy mầm
Từ kẽ tường nhà ngục
Trở trăn và khó nhọc
Trong giá lạnh mùa đông
Cái hạt non anh trồng
Nở mùa đào cộng sản
Nụ hoa chúm chím hồng
Khoảng trời bừng nắng rạng .
Trái tim người cách mạng
Sẽ không héo bao giờ
Gieo nhạc ý vần thơ
Cho mai sau hát mãi
Trang thơ tôi đằm lại
Giữa nhà tù Sơn La
Tô Hiệu ơi có phải
Anh về cùng mùa hoa?
Sau khi đăng báo, bài thơ được chọn in vào sách giáo khoa Văn học để phục vụ công tác giáo dục, ban tuyển chọn lấy câu thơ cuối của bài thơ đặt lại thành “Anh về cùng mùa hoa”.
Cây đào bất tử
Ông nói: Tôi không nhớ bài thơ Mùa hoa cộng sản được đưa vào sách giáo khoa năm nào, cho các em học sinh lớp mấy mà chỉ biết có nhiều nơi tôi đến, đi qua không ít lần tôi nghe được học sinh đọc “thơ của mình” cho mình nghe bằng một tình cảm hết sức trân trọng, nhiều nơi đã dùng bài thơ đọc trong các buổi hội họp của các tổ chức Đảng.
Với người làm thơ, nhất là người đã cao tuổi như tôi (85 tuổi) được độc giả nhớ đến tác phẩm của mình thì đó là một niềm vinh dự, niềm hạnh phúc không dễ ai có được và nhiệm vụ của tôi từ nay cho đến khi nào không thể cầm bút được nữa là phải trân trọng tình cảm quý báu đó của độc giả bằng các tác phẩm chất lượng, nhất là với các tác phẩm viết cho các em thiếu nhi!
Ông xúc động nói tiếp: “Ngày nay, qua báo chí tôi được biết, nơi giam giữ tù nhân cộng sản rộng hơn 2000m2, đã đầy ải tới 500 tù nhân ấy đã có nhiều thay đổi, nhưng cây đào Tô Hiệu, biểu tượng gắn với tên tuổi người Bí tư Chi bộ Đảng kiên trung của nhà tù vẫn trổ hoa rực rỡ khi mùa xuân về...”
Vâng, cùng với “Anh về cùng mùa hoa”, cây đào Tô Hiệu bất tử, mãi mãi trổ hoa.
Yên Khương
(Tô Quyết Tiến sưu tầm từ báo TTVH điện tử 31/10/2010)
- CÁC DÒNG HỌ VIỆT NAM
- Cần làm rõ nguồn gốc, cộng đồng người Việt ở vùng Tam Đảo, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc
- ƯỚC TÍNH MỘT VÀI SỐ LIỆU VỀ HỌ TÔ VIỆT NAM
- 13 năm phụng dưỡng mẹ Việt Nam anh hùng
- Nàng Tô Thị - Con người có thật
- TRAO ĐỔI THÊM THÔNG TIN VỀ THÂN THẾ ĐỨC TÔ HIẾN THÀNH
- HỌ TÔ ẤP CÁI TRÁM A2 XÃ LONG THẠNH, HUYỆN VĨNH LỢI, TỈNH BẠC LIÊU
- HỌ TÔ THỊ TRẤN NÚI SẬP HUYỆN THOẠI SƠN, TỈNH AN GIANG
- VẤN ĐỀ ĐÃ RÕ, SAO CÒN BĂN KHOĂN
- TRONG TỘC PHẢ CỦA CÁC CHI HỌ, MỘT ĐỜI THƯỜNG LÀ BAO NHIÊU NĂM
- Bảng tra Các chức quan, phẩm tước, học vị thời phong kiến Việt Nam
- Lễ báo công truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND đồng chí Tô Quyền
- ANH HÙNG “MÌN GẠT”
- BÀI PHÁT BIỂU TẠI LỄ ĐÓN NHẬN BẰNG XẾP HẠNG DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HOÁ ĐÌNH THUẦN LƯƠNG CỦA NHÀ SỬ HỌC LÊ VĂN LAN
- Ai soạn thảo “Bản thông cáo số 1” của Bộ Tư lệnh Quân giải phóng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định ngày 30-4-1975?
- VÀI NÉT VỀ QUAN HỆ DÒNG HỌ TRONG CỘNG ĐỒNG LÀNG XÃ HIỆN NAY.
- LỚP TRƯỞNG TÔ HIỆP NHỚ VỀ LỚP ĐỆ NHẤT B “ĐẶC BIỆT”
- Đôi điều cần làm rõ trong sự tích Tô Hiến Thành
- DANH SÁCH TẬP THỂ, CÁ NHÂN ĐÃ GÓP TIỀN LÀM SÁCH HỌ TÔ VIỆT NAM TRONG QUÝ IV-2013
- Chúc văn mừng Hội nghị Họ Tô Hà Nội
Hôm nay : 358
Tháng hiện tại : 37595
Tổng lượt truy cập : 2419752