Ông Tô Xuân Bảo - Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trườngcông nghiệp phát biểu khai mạc Hội thảo

          Ngày 21/10/2022, tại Khách sạn Mường Thanh, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường công nghiệp - Bộ Công Thương phối hợp với Viện Khoa học công nghệ mỏ luyện kim và Sở Công Thương Lào Cai  tổ chức Hội thảo về “Bảo vệ môi trường trong quản lý, vận hành các hồ chứa quặng đuôi trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản”.

          Theo khảo sát, nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ mỏ – Luyện kim, cả nước có khoảng 120 hồ thải quặng đuôi với khoảng 109 đập chắn bãi thải đang hoạt động tại 16 tỉnh, thành phố (trong đó Lào Cai có 22 hồ, đập). Các hồ chứa có dung tích đa dạng từ vài chục nghìn đến hàng triệu m3, tuỳ thuộc vào công suất khai thác mỏ. Trong đó, có 38% các đập khảo sát được xây dựng bằng đất, 32% đập hồ thải sử dụng kết hợp vật liệu đất, đá, bê tông, số lượng các đập xây bằng bê tông và đá hộc chỉ chiếm tương ứng 5% và 3%;

          Về cơ bản các doanh nghiệp vận hành hồ thải, đập thải đã có ý thức chấp hành các quy định pháp luật an toàn hồ đập chứa bùn thải và bãi thải, trong quá trình hoạt động đã đầu tư các hạng mục công trình bảo vệ môi trường nhằm giảm thiểu nguy cơ xảy ra các sự cố ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống nhân dân trong vùng. Phần lớn các đơn vị đã thành lập bộ phận an toàn và định kỳ kiện toàn bộ máy nhằm nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó với sự cố hồ thải quặng đuôi; có bố bố trí nhân lực trực 24/24 tại khu vực hồ, đập; có cắm các biển cảnh báo các khu vực nguy hiểm; bố trí vật tư, trang thiết bị cơ bản phục vụ ứng phó thiên tai, sự cố; thiết bị, hạng mục công trình đượcbảo trì theo quy định.

          Tuy nhiên, qua quản lý, theo dõi cho thấy hoạt động quản lý vận hành hồ thải quặng đuôi vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, cụ thể:

          Do chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế hồ, đập chứa quặng đuôi nên hầu hết hồ, đập hiện tại được thiết kế, xây dựng vận dụng các quy định đối với hồ, đập chứa nước. Mặt khác, nhiều đập chắn đều được xây dựng bằng đất, sau thời gian dài vận hành, dưới tác động của nhiều yếu tố thời tiết, địa hình, áp lực của đuôi thải chứa nước trong phạm vi lòng hồ…đập, hồ thải tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ mất an toàn. Trong khi đó, việc quan trắc chuyển vị …được thực hiện theo định kỳ, việc đánh giá sự an toàn của hồ đập chứa quặng đuôi thải phụ thuộc rất nhiều vào năng lực chuyên môn, vào sự sát sao, cẩn thận của cán bộ phụ trách.Mặt khác, việc lập, phê duyệt và thực hiện Phương án bảo vệ đập, hồ chứa, Phương án ứng phó thiên tai, Kế hoạch ứng sự cố khẩn cấp hồ thải quặng đuôi chưa được nhiều đơn vị quan tâm nghiêm túc triển khai thực hiện.

         Thực tế cho thấy, hoạt động vận hành, quản lý hồ thải quặng đuôi còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sự cố mất an toàn, tác động xấu đến môi trường và gây quan ngại cho cộng đồng dân cư xung quanh khu vực dự án có hồ thải, đập thải như: sự cố rò rỉ, rạn nứt đập hồ thải quặng đuôi nhà máy tuyển quặng sắt mỏ sắt Ba hòn Làng Lếch, Văn Bàn, Lào Cai của Công ty Cổ phần khoáng sản Lào Cai;  Sự cố tại Xí nghiệp sắt Nà Lũng - Công ty CP Khoáng sản và Luyện kim Cao Bằng: Ngày 5/11/2010, 4.000 m3 bùn thải thoát ra suối Ngọc Khoa, tổng chiều dài khoảng 5 km. Diện tích đất vườn, ruộng bị ngập bùn khoảng 38.000 m2. Sự cố vỡ đập thải quặng đuôi tại mỏ sắt Bản Cuôn của CTCP Vật tư và Thiết bị Toàn Bộ Matexim: Đêm ngày 19/7/2014, đập thải quặng đuôi bị vỡ, có 4 hố sụt sau thân đập cách bờ đập 15 - 30 m, dài khoảng 10 m, dẫn đến một lượng lớn bùn thải đã chảy xuống suối Nà Tùm, vùi lấp khoảng 6 ha lúa; gây hư hại 0,8 ha ao nuôi cá. Sự cố vỡ đập thải quặng đuôi tại mỏ sắt Núi 409 của CTCP Đầu tư Khoáng sản Tây Bắc: Ngày 30/9/2014, đập số 1 bị vỡ, khoảng 5.000 m3 tràn xuống khu vực phía dưới hạ lưu, vùi lấp khoảng 02 ha diện tích lúa mùa chưa thu hoạch…

          Nhằm nâng cao năng lực trong công tác quản lý, vận hành hồ thải quặng đuôi đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường và đặc biệt nâng cao kiến thức, ký năng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố hồ chứa quặng đuôi, ngày 21/10/2022, tại Khách sạn Mường Thành, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai,Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường công nghiệp - Bộ Công Thương phối hợp với ViệnKhoa học công nghệ mỏ luyện kim và Sở Công Thương Lào Cai tổ chức Hội thảo về “Bảo vệ môi trường trong quản lý, vận hành các hồ chứa quặng đuôi trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản”.

          Hội thảo được tổ chức dưới sự đồng chủ trì của Ông Tô Xuân Bảo - Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trườngcông nghiệp; Ông Đào Duy Anh - Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ mỏ luyện kim; Ông Hoàng Văn Thuân – Phó Giám đốc Sở Công Thương Lào Cai và sự có mặt của 08 Sở Công Thương cùng hơn 40 đơn vị đang vận hành các hồ thải quặng đuôi trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản trên địa bàn toàn quốc.

          Hội thảo tập trung phổ biến các nội dung quy định tại Thông tư số 41/2020/TT-BCT ngày 30/11/2020 của Bộ Công Thương, đề cập đến thực trạng và đưa ra các giải pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường đối với hoạt động của các hồ thải quặng đuôi. 

              Ông Hoàng Văn Thuân – Phó Giám đốc Sở Công Thương Lào Cai phát biểu tại Hội thảo

          Phát biểu tại Hội thảo, Ông Hoàng Văn Thuân – Phó Giám đốc Sở Công Thương Lào Cai đã chia sẻ thực trạng, kinh nghiệm công tác quản lý, vận hành hồ thải quặng đuôi trên địa bàn tỉnh Lào Cai và bày tỏ những trăn trở về thách thức trong công tác bảo vệ môi trường với sự phát triển ngành công nghiệp khai thác chế biến sâu khoáng sản.

Tham luận về “Quản lý môi trường trong hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản” Thạc sỹ Nguyễn Thị Lài – Viện Khoa học và Công nghệ mỏ - Luyện kim đã đưa ra nhiều giải pháp tái sử dụng chất thải mỏ, bao gồm: tái sử dụng nước thải, chất thải rắn… tuần hoàn sản xuất, qua đó tiết kiệm tài nguyên giảm lượng thải ra môi trường.

                                  Quanh cảnh buổi Hội thảo

Thạc sỹ - Nguyễn Thị Thu, Viện Khoa học và Công nghệ mỏ - Luyện kim giới thiệu với Hội thảo về kỹ thuật trong thiết kế hồ chứa quặng đuôi, về các mô hình công trình hồ thải trong thực tiễn.

          Bên cạnh trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong quản lý vận hành hồ thải quặng đuôi và giải đáp các vướng mắc trong thực hiện Thông tư 41. Các đại biểu tham dự Hội thảo đều quan tâm và đề xuất Bộ Công Thương sớm ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn về hồ thải làm cơ sở để các đơn vị hoạt động khai thác chế biến khoáng sản triển khai có hiệu quả công tác phòng ngừa ứng phó sự cố hồ đập thải, đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường trong quản lý, vận hành.

         Kết luận Hội thảo Ông Tô Xuân Bảo - Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trườngcông nghiệp đánh giá cao công tác phối hợp, chuẩn bị Sở Công Thương Lào Cai và ý kiến phát biểu thẳng thắn, trách nhiệm cao của các đại biểu tham dự hội nghị. Ông Tô Xuân Bảo cho biết sẽ tiếp thu, tổng hợp các ý kiến và báo cáo lãnh đạo Bộ Công Thương đồng thời kiến nghị Bộ chỉ đạo các đơn vị chức năng sớm ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện.

              Hồng Vân (Cổng TTĐT tỉnh Lào Cai)