Ảnh minh họa

Cánh chim báo sang mùa

Nắng hoai hoai cuối hạ

Màu mây non lá mạ

Gió trên cành hiu hiu

Chừng như thu ngấp nghé

Trong hương cốm đâu đây

Khói lam chiều rất nhẹ

Sông vừa vơi vừa đầy

Phút giây chuyển sang mùa

Nghe vô cùng huyền diệu

Không thừa và không thiếu

Tay thiên nhiên đặt bày

Hạ tàn và thu tới

Đi qua tà áo ai

Đôi vạt dài thơ thới

Chút nắng vàng vắt vai.

Và tiếng đàn tri âm

Nhẹ tênh như lá rơi

Bay trong không gian xanh

Gieo tứ thơ bất chợt

                       (Tạ Hữu Yên)

Nhà thơ Tạ Hữu Yên (1927 – 2013) quê ở huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ông nhập ngũ năm 1948 và bắt đầu viết ca dao, làm thơ, viết báo và xuất bản được 64 đầu sách với các thể loại; truyện, ký, sưu tầm và thơ (trong đó có 10 tập về Chủ tịch Hồ Chí Minh và tập Võ Nguyên Giáp vị Đại tướng văn võ song toàn được dư luận hoan nghênh). Đặc biệt ông có 168 bài thơ được phổ nhạc và đi cùng năm tháng như các bài “Đất nước”, “Đôi dép Bác Hồ”, “Cảm xúc tháng Mười”, “Từ bến Nhà Rồng”, “Cung đàn Huế”… Tiền viết sách và báo, ông tiết kiệm rồi gửi 40 triệu đồng về quê xây nhà thư viện làng Đông Hội, xã Minh An, Hoa Lư, Ninh Bình. Khi khánh thành ông gửi thêm sách và tạp chí trị giá 10 triệu đồng để tặng. Đặc biệt trong các bài thơ của ông, bài “Sang mùa” là một bài thơ hay, đư­ợc nhiều ngư­ời ­ưa thích.

Một năm có bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Mùa Thu là phần thứ ba trong bốn phần của một chu trình thời tiết, nằm giữa cuối hạ và đầu đông… Như sau những thất thường giông bão và nắng hạ thiêu đốt, thời tiết lại sang thu hiền hoà, như vợ chồng sau cơn xích mích lại làm lành với nhau. Được tác giả mô tả: Nắng hoai hoai, mây màu lá mạ non, gió hiu hiu, khói trở màu lam, lũ nguồn đã ngớt, sông vừa vơi vừa đầy và thoang thoảng đâu đây có mùi hương cốm mới…

Cũng giống như mùa xuân, mùa thu là bạn với mọi người như một sứ điệp, một thông điệp hoà bình. Ở đây, tác giả chỉ chọn hai nhân vật đại diện: Đó là một dáng hình kiều nữ vô danh, vô hình với vạt áo dài thơ thới, chút nắng vàng vắt vai, và một tiếng đàn tri kỷ buông giữa không gian xanh, nhẹ như một tiếng lá rơi, bất chợt gợi lên một thi tứ thu tứ, cũng gợi lên trong lòng người một đòi hỏi cần có nhau, cần có bạn bè tri kỷ…

Trong kho tàng thơ Việt Nam viết về mùa Thu, có ba bài tuyệt cú, đó là: “Thu điếu” của Nguyễn Khuyến, theo thể Đường luật có những câu:

“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,

Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.

Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,

Lá vàngtrước gió sẽ đưa vèo…”

Bài “Tiếng thu” của Lưu Trọng Lư, có những câu:

“… Em không nghe rừng thu.

Lá thu kêu xào xạc,

Con nai vàng ngơ ngác

Đạp trên lá vàng khô”

Và bài “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu, có những câu:

“Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,

Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;

Đây mùa thu tới - mùa thu tới

Với áo mơ phai dệt lá vàng…”

Nhà thơ Tạ Hữu Yên của chúng ta hẳn có biết ba bài thơ Thu nói trên mà vẫn chủ động với cảm hứng và ngòi bút của mình, ra mắt bài thơ “Sang mùa”. Đây là bài thơ hay tả chân về mùa Thu.

                               Chớm thu 2006

                               Tô Bảo Minh