Một tiết mục tế dâng hương tại đền Mẫu xã Tây Lương trong ngày hội truyền thống (Ảnh TL)

Chi Họ Tô thôn Hiên, xã Tây Lương, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình là một chi họ lớn, có bề dày lịch sử. Nhưng trải qua nạn đói năm 1945, người trong chi họ cùng dân làng bị chết đói quá nhiều. Có cành như cành Hai chỉ còn sót lại hai đinh.

Vì vậy đến nay chi họ không biết Tổ tiên có viết gia phả không, hoặc gia phả bị thất lạc trong nạn đói, nên việc tìm hiểu lịch sử chi họ khá khó khăn.

          Vào tháng 7 năm Bình Tý (1996) một số người đại diện cho các cành gồm:

          Ông Tô Đình Nghiễm, đại diện cành Trưởng

          Ông Tô Đình Phan, đại diện cành Hai

          Ông Tô Đình Sắn, đại diện cành Ba

          Đã cùng nhau họp lại, sưu tầm viết lại gia phả để lưu truyền cho con cháu biết cội nguồn, truyền thống.

          Theo lời truyền lại thì Thủy tổ chi Họ Tô thôn Hiên, xã Tây Lương là cụ Tô Đình Thược. Cụ có ba anh em từ Nam Xang (?), Cầu Không, Nam Định sang khoảng năm 1750. Cụ Tô Đình Thược định cư ở làng Đại Hoàng, nay là xã Tây Lương. Một cụ ra xã ngoài là xã Tây Ninh, (ở xã Tây Ninh hiện nay có chi họ Tô Đình, Thủy tổ là Tô Đình Bơn, không biết từ đâu về xã Tây Ninh, cách đây khoảng 250 năm, không biết có phải là anh em với cụ Tô Đình Thược không – Ban Biên tập).  Còn một cụ xuống xã Đông Quý làm nghề dạy học (chữ Nho).

          Cụ Tô Đình Thược và cụ bà (không biết tên) sinh được ba người con, trở thành ông Tổ của ba cành chi Họ Tô thôn Hiên hiện nay.

          Trong chi họ còn lưu truyền câu ca:

          Tổ ta quê ở Nam Xương

          Thuộc tỉnh Nam Định, di hương Thái Bình

          Đại Hoàng, Tiền Hải vinh danh

          Đức Tổ sinh hạ ba cành chia ra.

          Chi Họ Tô thôn Hiên từ Thủy tổ Tô Đình Thược nay đã đến đời thứ 10, với 59 hộ và 295 nhân khẩu.

          Sống ở quê có 30 hộ và 171 nhân khẩu.

          Ở tỉnh Bình Thuận có 24 hộ và 94 nhân khẩu. Đây là một số gia đình đi xây dựng kinh tế mới, ở xã Đức Hạnh, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận từ năm 1979 phát triển ra.

          Ở miền Tây Nam Bộ có 5 hộ và 30 nhân khẩu.

          Số sống ở quê chủ yếu là làm nông nghiệp; đời sống trung bình và khá; chưa có hộ giàu nhưng cũng không còn hộ nghèo.

          Chi họ có 3 người tốt nghiệp đại học, một cháu là vận động viên đấu kiếm, đã đạt nhiều huy chương quốc gia và quốc tế.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ chi họ có 11 người tham gia lực lượng vũ trang nhân dân.

          Chi họ lập được gia phả năm 1996 và xây nhà thờ Tổ năm 2003. Riêng cành Hai cũng xây được nhà thờ, khánh thành đầu năm 2015.

          Tô Đình Phan (Trưởng cành Hai)