Trường trung học phổ thông Hiền Đa, Cẩm Khê (Ảnh TL)

          Thủy tổ Họ Tô Hiền Đa, Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ là Nguyễn Xuân Miện, quê Thanh Hóa, làm quan trong triều đình nhà Nguyễn. Cụ tính cương trực, bị triều đình xử tội “không trung thành với triều đình”. Cụ trốn chạy lên Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ và đổi sang họ mẹ là Họ Tô, lấy tên là Tô Quốc Sỹ. Không rõ ngày, tháng, năm sinh và ngày, tháng, năm mất. Cụ bà là Nguyễn Thị Khánh, mất ngày 28 tháng Sáu.

          Không biết cụ Tô Quốc Sỹ chạy lên Cẩm Khê năm nào. Hiện nay Họ Tô Hiền Đa đến đời thứ 8, nên phán đoán cụ Tô Quốc Sỹ về Hiền Đa khoảng 200 đến 250 năm. Nhưng theo lời truyền lại là làm quan triều Nguyễn nên có thể chỉ khoảng 200 năm, vào triều Gia Long hay Minh Mạng.

          Hai cụ sinh được 5 người con trai, 4 người anh là: Tô Quốc Văn, Tô Quốc Dĩnh, Tô Quốc Bình và Tô Quốc Bột đều chết khi còn nhỏ tuổi. Chỉ còn lại người con út là Tô Quốc Nghị, cụ mất ngày 10 tháng Một. Cụ bà là Lê Thị Bổn, mất ngày 1 tháng Sáu.

          Cụ Tô Quốc Nghị và Lê Thị Bổn cũng sinh được 5 người con trai. Tô Đức Thụy theo Đề Kiều (tướng của Đề Thám) đánh Tây bị sát hại, mộ chôn ở Tứ Mỹ, Tam Nông (Phú Thọ); Tô Đức Cương, Tô Đức Cường đều mất khi còn nhở; Tô Đức Hiển- không có con trai; chỉ còn lại người con thứ 5 là Tô Đức Luận có con trai nối dõi.

          Ông Tô Đức Luận là đời thứ ba, tự là Phúc Đàm, mất ngày 27 tháng Sáu. Ông Tô Đức Luận có hai người vợ là Đỗ Thị Vừng và Lê Thị Yến sinh được 5 người con trai. Từ đây, Họ Tô Hiền Đa mới có sự phát triển về nhân số.

          Họ Tô Hiền Đa nay đã đến đời thứ 8. Tính đến đầu năm 2012, Họ Tô Hiền Đa có 20 gia đình với 106 nhân khẩu (35 năm và 71 nữ).

          Nghề nghiệp chủ yếu của Họ Tô Hiền Đa là làm ruộng, đời sống trung bình và khá, không còn hộ nghèo.

          Họ Tô Hiền Đa tuy là một họ nhỏ, nhưng các đời trước đều có người làm các chức dịch (lý trưởng, hội đồng kỳ mục…) ở làng, xã. Sau Cách mạng Tháng 8 năm 1945, nhiều người tham gia cách mạng, tham gia kháng chiến, đảm nhiệm các chức vụ công tác từ xã đến huyện, tỉnh.

          Tiêu biểu có:

          Ông Tô Quý Diện, đời 5, là đảng viên đầu tiên ở Hiền Đa, làm Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban kháng chiến, hành chính xã.

          Ông Tô Đức Truân, đời 5, là Tỉnh ủy viên, Phó trưởng ban Nông nghiệp Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn.

          Ông Tô Đức Trí, đời 5, là Phó chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh Vĩnh Phúc.

          Ông Tô Như Sơn, đời 6, sinh năm 1954, tốt nghiệp Đại học Giao thông năm 1978, làm công tác giao thông vận tải rồi chuyển sang làm công tác Đảng tỉnh Lai Châu. Từ năm 2010 đến 2013 là Phó Bí thư Thường trực tỉnh ủy Lai Châu.

          Tộc trưởng hiện nay là ông Tô Quang Vinh – Thượng úy quân đội nghỉ hưu, là Phó bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hiền Đa.

          Hiện nay trong họ có 14 người tốt nghiệp đại học, trong đó có 1 người là Tiến sĩ, sinh sống tại Ba Lan.

          Tô Quang Vinh (Tộc trưởng)