Xã Gia Lạc, huyện Gia Viễn đạt chuẩn nông thôn mới (Ảnh TL)

          Theo lời truyền lại thì khoảng 200 năm trước, có cụ Tô Quý Công húy Mão (không có cụ bà) đem theo 5 người con trai là Tô Văn Bài, Tô Văn Tiền, Tô Văn Viên, Tô Văn Dâu và Tô Văn Toại về định cư ở xã Gia Phú, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Ông Tô Văn Bài ở lại tiếp nối dòng Họ Tô ở thôn Đoan Bình, xã Gia Phú. Còn 4 người con thứ, có lẽ do kinh tế khó khăn phải đi làm con nuôi các họ khác.

          Người con út là Tô Văn Toại làm con nuôi Họ Trần ở xóm Đông Thắng, xã Gia Lạc, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình trở thành ông Tổ họ Tô Trần ở đây. Cụ bà là Vũ Thị Ních.

          Tính từ cụ Tô Văn Toại đến nay đã đến đời thứ 7. Chi họ có khoảng 50 hộ với 120 nhân khẩu.

           Có 10 hộ đi làm ăn, định cư ở các tỉnh ngoài là Hà Nội, Phú Thọ, thành phố Ninh Bình.

          Nghề nghiệp chính của chi Họ là làm nông nghiệp, ngoài ra có một số đi dạy học, làm y tế. Đời sống trung bình khá, không có hộ nghèo.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc chống Mỹ và trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, chi họ có 16 người tham gia lực lượng vũ trang, có 2 liệt sĩ, 2 thương binh, 2 bệnh binh, 4 cán bộ cao cấp quân đội (1 Đại tá, 3 Thượng tá).

          Trong họ có 10 người có bằng đại học.

          Gia phả lập từ năm 1972 đã ghi đến đời thứ 7, chỉ còn một số cháu đời 8 chưa được ghi. Đã xây mộ Tổ, chưa có nhà thờ. Giỗ cụ Tô Văn Toại ngày 1 tháng Sáu âm lịch.

          Cách đây khoảng 30 năm, cùng với các Họ Nguyễn (2 chi), Ngô, Họ Trần đã tìm về xã Gia Phú để nhận lại Họ Tô. Ngoài đời vẫn là Họ Trần, nhưng khi về sinh hoạt Họ Tô gọi là họ Tô Trần và là ngành út trong 5 chi họ.

           Chi họ đã động viên con cháu góp công của cùng 4 chi anh xây lại nhà thờ và tôn tạo lăng mộ cụ Tô Quý Công húy Mão ở Gia Phú và hàng năm con cháu vẫn về đây theo giỗ, Tết.

              Tô Trần Kiên Định (đời 6)