Mô hình trồng rau an toàn của Tổ hợp tác xã Tân Thủy (Ảnh TL)

          Chi Họ Tô xã Tân Thủy là một trong những chi họ lớn của huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.

          Nguyên quán của chi họ là từ miền Bắc, miền Trung theo chân Chúa Nguyễn vào Nam khai phá đất đai, lập ấp, lập nghiệp từ thế kỷ thứ 18, đầu thế kỷ 19. Chi họ tập trung chủ yếu ở ấp Tân Thành, ấp Tân Hòa (nay là ấp 1,2,3) xã Tân Thủy, huyện Ba Tri. Diện tích khai phá thuộc sở hữu Họ Tô xã Tân Thủy mỗi hộ có từ hàng chục ha trở lên. Khởi tổ là cụ Tô Văn Danh, vợ là Võ Thị Loan, sinh hạ được 9 người con (7 trai 2 gái). Truyền kế đến nay 9-10 đời con cháu.

          Theo gia phả, riêng nhánh ông Tô Văn Quả (Đệ nhị Thế tổ) và vợ là Phạm Thị Quế đến nay đã có 100 hộ với 600 nhân khẩu. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, các thế hệ con cháu đời 9 và đời 10 có nhiều người thành đạt, có vị trí xã hội, đã đi lập nghiệp sinh sống ở các xã huyện khác trong tỉnh Bến Tre. Một số lập nghiệp công tác tại Thành phố Hồ Chí Minh, miền Đông Nam Bộ.

          Nghề nghiệp chính của bà con Họ Tô xã Tân Thủy, huyện Ba Tri là làm ruộng, làm muối, đánh bắt, nuôi trồng thủy sản. Ngày nay có nhiều người làm giáo viên, công chức, công nhân, buôn bán dịch vụ, đời sống khá giả, không có hộ nghèo.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ có các ông Tô Văn Đáp (Chín Đáp), Tô Văn Nháp (bí danh Chín Thủy) - Phó chỉ huy Tỉnh đội Bến Tre - Liệt sĩ, Tô Thị Mai (con gái ông Nháp) - Giám đốc Bảo hiểm Y tế tỉnh Bến Tre, hàng trăm cán bộ đảng viên chi Họ Tô xã Tân Thủy có trình độ đại học, trên đại học, cao đẳng đang đảm nhiệm các chức vụ trong các ngành quản trị, kinh doanh, văn hóa, nghệ thuật, giáo dục, an ninh.

          Hàng năm cứ đến ngày kỵ Tổ Tô Văn Danh 19 tháng Chạp âm lịch, dù con cháu đi làm ăn xa vẫn về cúng giỗ để tưởng nhớ công lao sinh thành, dưỡng dục của các bậc tiền nhân.

          Chi họ đã có kế hoạch xây dựng nhà thờ nhưng chưa tìm được đất. Các cành có chi lăng mộ riêng, nhưng lăng mộ Thủy tổ ông, Thủy tổ bà Tô Văn Danh, Võ Thị Loan chưa tôn tạo được.

          Một nét đẹp truyền thống của chi Họ Tô Tân Thủy, huyện Ba Tri là đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau trong khó khăn hoạn nạn. Đặc biệt tạo lập góp vốn xây nhà tình nghĩa (4 căn), hỗ trợ tiền học phí cho các cháu học sinh giỏi, nhưng có hoàn cảnh khó khăn hàng chục triệu đồng mỗi năm, góp vốn cho vay không lấy lãi để bà con kinh doanh hàng trăm triệu đồng. Nhờ vậy trong họ con em học giỏi, thành đạt, làm ăn buôn bán phát đạt không còn hộ nghèo.

Họ tộc đang phấn đấu sưu tầm tư liệu, tài liệu để lập phả tộc truyền lại cho con cháu đời sau biết gốc tích cội nguồn, ghi nhớ công lao to lớn của tiền nhân, tăng thêm lòng tự hào đối với dòng họ, quê hương.

   Tô Văn Lập