Cổng làng Yên Thống, xã Liêm Phong (ảnh TL)

          Cụ Tổ của chi họ tên là gì và từ đâu đến không rõ. Chỉ biết rằng, Họ Tô đã về định cư tại làng Yên Thống, Liêm Phong, Thanh Liêm, tỉnh Ninh Bình được khoảng 150 năm. Người cao niên đã mất hết, còn lớp trẻ chỉ nghe kể lại rằng, cụ Tổ từ Thanh Hóa ra Ninh Bình làm thuê rồi ở lại định cư lập nên chi họ ngày nay.

          Chi họ hiện có 55 hộ với 200 nhân khẩu.

          Số hộ định cư ở tỉnh, thành phố khác có:

          Huyện Nam Định có 6 hộ với 20 nhân khẩu.

          Tỉnh Lâm Đồng có 2 hộ với 10 nhân khẩu.

          Tính từ cụ Tổ đến các thế hệ mới sinh, Họ Tô thôn Yên Thống đã truyền kế được 6 đời.

          Nghề nghiệp chính của Họ Tô Yên Thống là làm nông nghiệp. Đời sống kinh tế trung bình khá.

          Hiện nay chi họ có 10 người có tốt nghiệp Đại học.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc có nhiều con em dòng họ tham gia; hiện Họ Tô làng Yên Thống có 2 liệt sĩ, 4 thương binh và 1 Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng, có 1 Trung tá quân đội đã nghỉ hưu là ông Tô Văn Cư (đời thứ 5).

          Đến nay, chi họ vẫn chưa lập được gia phả, chưa xây dựng được nhà thờ họ. Việc cúng giỗ tổ tiên vẫn tổ chức tại nhà Trưởng họ.

            Tô Văn Đoái