Một đoạn đường thuộc Mỹ Thọ ngày nay (Ảnh TL)

          Theo các cụ cao niên kể lại thì Thủy tổ của chi Họ Tô làng Chánh Đạo, Mỹ Thọ, Phù Mỹ,  Tỉnh Gia Lai từ miền Bắc (nghe nói là từ Nghệ An) vào đây lập nghiệp, đến nay khoảng hơn 300 năm. Thủy tổ tên gì không ai còn nhớ.

           Con cháu Thủy tổ chia làm 3 phái: Phái 1 ở huyện Phù Cát; Phái 3 ở Mỹ Lợi, Phù Mỹ; còn Phái 2 ở làng Chánh Đạo, Mỹ Thọ, Phù Mỹ. Con cháu ngày nay chỉ biết ông Tổ Phái 2 là cụ Tô Đa (cụ bà không rõ tên). Cụ truyền kế  được 7 đời.

           Chi họ hiện nay chia làm 3 phân chi, gồm 117 hộ với 277 nhân khẩu.

           Trong đó có 1 số hộ định cư ở tỉnh ngoài như: Long Khánh (tỉnh Đồng Nai) có 5 hộ, với 20 nhân khẩu; ở tỉnh Quảng Ngãi có 6 hộ, với 25 nhân khẩu; ở tỉnh  Lâm Đồng và Đắc Lắc có 2 hộ, với 9 nhân khẩu. Nghề nghiệp chính là nông, lâm, ngư nghiệp. Đời sống đủ ăn nhưng vẫn còn 10 hộ nghèo.

          Con em họ Tô qua các thế hệ rất giàu lòng yêu nước. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ đã có 50 người tham gia lực lượng vũ trang, có 5 liệt sĩ, 9 thương binh. Đặc biệt trong chi họ có gia đình ông Tô Ư, có 3 con trai đều ra nhập quân đội từ những năm 1945-1975, cùng chung 1 đơn vị là Sư đoàn 324, sư đoàn đã được phong Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

            Chi họ đã lập được gia phả, tôn tạo xây dựng lăng mộ Tổ từ năm 1997.

          Ngày nay, con em Họ Tô thôn Chánh Đạo, Mỹ Thọ, Phù Mỹ, tỉnh gia Lai đang ra sức học tập, công tác. Có 20 người tốt nghiệp đại học làm việc trong cơ quan nhà nước.

    Tô Hồng Long