Ảnh minh họa

          Mẹ Nguyễn Thị Điểu sinh năm 1903. Quê quán: Từ Thiện, Phước Dinh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận; có chồng là Tô Tòng và 2 con Tô Thị Mười, Tô Văn My là liệt sĩ.

          Cuộc sống ở làng quê heo hút Mazắc này ngày càng bức bối. Khắp nơi, giặc Pháp và tề điệp luôn rình rập, trấn áp những gia đình tham gia cách mạng. (Làng Mazắc ngày xưa người Kinh và người Chăm sống chung, cách làng Từ Thiện 3km về phía Tây Nam, nay không có người ở, chỉ vài trại chăn nuôi dê, bò, cừu).

          Mẹ Nguyễn Thị Điểu đứng ngồi không yên. Sức khỏe của Mẹ thời gian này ngày càng già yếu. Sợ giặc, sợ chồng và các con mình đang hoạt động phong trào Việt Minh có bề gì… Thế rồi, Cách mạng Tháng 8 năm 1945 thành công, ở làng đêm nào cũng có hội họp, tập trung mừng chính quyền, mừng vì nhà nước độc lập, mừng vì từ nay bà con mình không còn sợ đạn bom, sợ bố ráp. Nửa năm sau, Mẹ Điểu ra đi trong niềm thương tiếc của người chồng và sáu người con, trong đó, duy nhất có một con trai là anh Tô Văn My, đang làm nhân viên kinh tài. Các con gái đều tham gia đoàn thể và hoạt động cũng cố, xây dựng chính quyền địa phương.

          Hòa bình, độc lập chưa bao lâu thì thực dân Pháp quay lại đánh vùng bờ biển Ninh Thuận vào cuối tháng 1 năm 1946 và chiếm phần lớn vùng tự do của ta . Vùng Phước Dinh đang giằng co giữa ta và địch. Nhân dân Ninh Thuận một lần nữa đổ máu. Chị Tô Thị Mười, cán bộ phụ nữ xã Phước Dinh, con gái của Mẹ Điểu hy sinh do trúng dạn của giặc ngày 7 tháng 01 năm 1947, giặc Pháp bất ngờ ập vào làng Mazắc, đốt phá nhà cửa, giết chóc nhân dân, ông Tô Tòng, chồng của Mẹ, không may chưa kịp thoát, bị chúng đem ra giữa xóm bắn chết một cách dã man.

          Cuộc kháng chiến đi vào hồi quyết liệt. Lúc gia đình Mẹ Nguyễn Thị Điểu chỉ còn bốn chị em gái và anh Tô Văn My. Đến năm 1950, cuộc kháng chiến chuyển dần sang thế cầm cự, trên chiến trường Ninh Thuận đã có những chuyển biến có lợi cho cách mạng. Cùng nhiều đồng đội khác, các con của Mẹ Điểu vẫn hăng hái hoạt động. Nhân một chuyến về làng Từ Thiện anh Tô Văn My, người con trai duy nhất của Mẹ, người cán bộ mẫn cán của nhân dân bị phục kích. Anh đã hy sinh trên quê hương mình.

          Như vậy, một gia đình cách mạng tiêu biểu ở làng Từ Thiện, Mazắc thuộc xã Phước Dinh đã có 3 người hy sinh cho cách mạng, còn lại mấy chị em, họ vẫn kiên trì bám làng hoạt động kháng chiến.

          Vào tháng 4 năm 2002 này, trở lại tìm người con của Mẹ Điểu, chúng tôi được biết năm 1977 Nhà nước đã cấp 3 bằng liệt sĩ cho chồng Mẹ là ông Tô Tòng, con trai Tô Văn My và con gái Tô Thị Mười.

          Hiện nay, người con gái thứ tư của Mẹ, bà Tô Thị Khá đã 87 tuổi, cũng được nhà nước trao tăng Huy chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng Nhất, đang sống tại căn nhà thờ của người thân trong gia đình, cách đó vài mươi mét là nhà con gái thứ năm của Mẹ, bà Tô Thị Hoàng, 85 tuổi đang sinh sống bên bờ biển Từ Thiện…

          Riêng Mẹ Nguyễn Thị Điểu, năm 1995, được Nhà nước đã truy tặng Danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.

                         Theo NTO