Họ Tô thôn Sơn Du, xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội


 Với tinh thần dân chủ, Đại hội đại biểu phụ nữ xã Nguyên Khê đã thành công tốt đẹp và bầu ra BCH khóa mới gồm 15 đồng chí; Ban Thường vụ 3 đồng chí: Đồng chí Tô Thị Tám tiếp tục được tín nhiệm giữ chức Chủ tịch Hội LHPN xã Nguyên Khê khóa XXXI, nhiệm kỳ 2021-2026.

         Theo lời các cụ kể lại thì cụ Tổ Họ Tô thôn Sơn Du là Tô Văn Khang, quê gốc xã Yên Phụ, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh làm nghề gốm.

          Khoảng năm 1700, qua địa phận làng Sơn Du thấy có nhiều đất sét trắng, cụ đã đưa vợ con đến đây mở lò gốm.

          Làm gốm được ba đời, đến đời thứ tư chuyển sang làm nông nghiệp từ đó đến nay. Từ cụ Tô Văn Khang đến đời 3 chỉ có 1 người con trai. Đời thứ ba cụ Tô Văn Ngôn sinh được 4 con trai là Tô Văn Huy, Tô Văn Chi, Tô Văn Đức, Tô Văn Nghĩa thành ông tổ của 4 nhánh họ hiện nay, nhưng vẫn gắn bó trong 1 chi họ. Họ Tô Sơn Du xã Nguyên Khê tôn xưng cụ Tô Văn Khang làm Thủy tổ, Tổ bà không rõ họ tên. Ngày giỗ Thủy tổ Tô Văn Khang vào ngày 6 tháng Sáu âm lịch.

          Họ Tô thôn Sơn Du nay đã đến 12 đời với 460 hộ, và 1900 nhân khẩu. Tuy làm nông nghiệp nhưng cuộc sống khá ổn định, con cháu trong dòng họ hòa thuận đoàn kết. Năm 2012 con cháu trong dòng tộc đã tôn tạo, nâng cấp lăng mộ Thủy tổ Tô Văn Khang hết số tiền là 200 triệu đồng.

          Điểm nổi bật là con cháu trong họ tích cực tham gia cách mạng, tham gia kháng chiến. Trong hai cuộc kháng chiến, họ Tô Sơn Du có 300 người tham gia lực lượng vũ trang, có 43 người là liệt sĩ, trong đó có bà Tô Thị Hiển đời thứ 10 sinh năm 1920, là du kích và giao liên. Chồng bà cũng là du kích, bị giặc Pháp bắt đưa đi mất tích. Bản thân bà cũng bị giặc bắt nhiều lần và tra tấn dã man nhưng bà kiên quyết không khai, bảo vệ được cán bộ cơ sở.

          Lần cuối cùng chúng đã sát hại bà ở tuổi 34. Bà được truy tặng Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 2002.

          Trong họ còn có 2 bà mẹ Việt Nam anh hùng là bà Phan Thị Huyên, con dâu đời thứ 7 có 3 con là liệt sĩ, bà Lê Thị Hợi, con dâu đời thứ 9 có 3 con là liệt sĩ, trong đó có anh hùng liệt sĩ Tô Thị Hiển.

          Đặc biệt, ngày 8 tháng 8 năm 1949, giặc Pháp đem quân vây làng từ sáng đến 11 giờ trưa, lùng sục bắt giết nhiều người, trong đó có 49 cán bộ, du kích là người họ Tô. Từ đó họ Tô Sơn Du gọi ngày 8 tháng 8 hàng năm là ngày Giỗ Trận.

          Tuy làm nông nghiệp nhưng con cháu Tô Sơn Du rất chịu khó học hành. Có 50 người có bằng đại học, trong đó Tô Văn Nhật đời 10 sinh năm 1974, lấy bằng tiến sĩ năm 2008 ở trường Đại học Tổng hợp London- Vương quốc Anh. Hiện nay anh là đảng viên, giảng viên trường Đại học Kinh tế quốc dân, đồng thời là nhà doanh nghiệp trẻ có tên tuổi: Phó chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc điều hành tập đoàn AVINAA.

          Trải qua các đời (từ đời thứ 4 đến đời 10), họ Tô Sơn Du có 8 gia đình chuyển đi lập nghiệp ở các địa phương khác trong huyện, trong Thành phố Hà Nội và vào tận miền Nam, nay đã phát triển thành những nhánh họ nhưng vẫn giữ mối quan hệ thân thiết với họ Tô nơi quê gốc.

                                                                               Tô Văn Tuấn