Xã Diễn Ngọc đón nhận Quyết định xã Nông thôn mới năm 2021 (Anh TL)

          Tháng 5 năm 2015, Họ Tô xã Diễn Ngọc gửi cho Ban biên tập Họ Tô Việt Nam hai văn bản bằng chữ Hán, kèm theo bản dịch sang tiếng Việt. Nhưng hai văn bản dịch không đạt, có đôi chỗ phiên dịch, còn hầu hết chỉ là phiên âm từ Hán sang Việt nên không hiều được nghĩa ngữ.

          Bản thứ nhất đầu đề ghi “Tôn cử” không rõ nghĩa là gì, có 20 trang như một bài văn khấn có hai phần. Phần thứ nhất do cháu là Tô Văn Xương viết năm Thành Thái thứ 5 (1892); phần thứ hai do hai cháu  Tô Văn Xuân, Tô Văn Ba viết năm Bảo Đại thứ 12 (1937).

          Cả hai phần đều nói đến Khởi tổ của chi họ là Đại tướng quân Tô Phúc Kiền là một đại thần của nhà Minh (Trung Quốc) vào thế kỷ 15 hay 16 (suy theo bản gia phả chữ Hán của Họ Tô xã Diễm Bích cùng huyện).

          (Theo gia phả Họ Tô xã Diễm Bich thì khoảng năm 1700, có một người Họ Tô là cháu nhiều đời của  Đại tướng quân Tô Phúc Kiến không rõ tên tuổi, có thể do bị nhà Thanh truy đuổi, từ Quảng Đông (Trung Quốc) chạy sang phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An (Việt Nam). Ông sinh được 4 người con là Văn Tồn, Văn Tập, Văn Lục, Văn Bài. Người con trưởng Văn Tồn làm con nuôi Họ Trần, mấy đời sau con cháu là quay về Họ Tô ở xã Thanh Bích – nay là xã Diễn Bích. Con thứ hai là Tô Văn Tập sống ở thôn An Lý – nay là xã Diễn Liên. Con thứ ba là Tô Văn Lục không rõ sống ở đâu. Con thứ tư là Tô Văn Bài sống ở thôn Lý Nhân – nay là Diễn Ngọc).

          Cả hai phần của văn bản đều liệt kê các đời tiếp theo của Đại tướng quân Tô Phúc Kiến, trong đó các ông Văn Thành, Văn Lục, Văn Tập, Văn Bài, Văn Cử được gọi là Tổ khảo.

          Văn bản thứ hai có 15 trang như một cuốn gia phả do cháu là Tô Văn Xuân viết năm Bảo Đại thứ 9 (1934), cũng gồm 2 phần; phần đầu ghi chữ “Tự” (không rõ nghĩa là gì), phần sau ghi chữ “Kế” (là tiếp theo).

          Phần đầu cũng liệt kê các đời từ Khởi tổ Tô Phúc Kiến đến các Tổ khảo Văn Thành, Văn Lục, Văn Tập, Văn Bài, Văn Cử.

          Như vậy trong cả hai văn bản đều ghi tên ba người con là Văn Lục, Văn Tập, Văn Bài, nhưng lại có thêm hai người là Văn Thành (ghi đầu tiên), Văn Cử và thiếu tên người con trưởng Văn Tồn. Hoặc Văn Tồn là Văn Thành, hoặc Văn Tồn làm con nuôi Họ Trần, lúc đó con cháu chưa quay lại Họ Tô nên không được ghi vào văn khấn, gia phả.

          Còn ở phần thứ hai ghi chữ “Kế” thì câu đầu tiên viết là Cao tổ khảo Tô Quý công húy Văn Tập phủ quân và dưới đó ghi tiếp ba đời con cháu của ông Tô Văn Tập.

          Như vậy, Thế tổ của Họ Tô xã Diễn Ngọc là ông Tô Văn Tập, người con thứ hai của Thủy tổ chứ không phải người con thứ tư Tô Văn Bài như trong gia phả  Họ Tô xã Diễn Bích.

          Trong văn bản thứ nhất có ghi địa danh thôn Lý Nhân, xã Tiên Lý, tổng Lý Đông, huyện Đông Thành, phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Điều này chứng tỏ thôn Lý Nhân xưa chính là xã Diễn Ngọc hiện nay.

          Có thế gia phả Họ Tô xã Diễn Bích do người cháu đời thứ 7, cành ba (cành ông Tô Văn Lục) viết về các ông Tổ đời hai sống trước đó hơn 100 năm nên có sự nhầm lẫn.

          Trong cả hai văn bản đều nói đến một người là ông Tô Văn Vị, nhưng ở văn bản thứ nhất xếp ở hàng bố, văn bản thứ hai lại xếp ở hàng ông của ông Tô Văn Tập; phải chăng đây chính là Thủy tổ của Họ Tô các xã Diễn Bích, Diễn Liên, Diễn Ngọc từ Quảng Đông (Trung Quốc) chạy sang Diễn Châu, Nghệ An (Việt Nam) khoảng năm 1700.

          Từ những điều đã diễn giải như trên có thể viết vắn tắt về Họ Tô xã Diễn Ngọc như sau:

          Họ Tô xã Diễn Ngọc là dòng dõi quan đại thần nhà Minh Tô Phúc Kiến Đại tướng quân. Thủy tổ Họ Tô xã Diễn Ngọc là Tô Văn Vị, cháu nhiều đời của Đại tướng quân Tô Phúc Kiến, khoảng năm 1700 bị nhà Thanh truy đuổi  phải chạy  từ Quảng Đông (Trung Quốc) đến phủ Diễn Chấu, tỉnh Nghệ an. Ông kết hôn với người con gái Việt Nam là Võ Thị Sô, sinh được 5 người con trai là Tô Văn Thành, Tô Văn Lục, Tô Văn Tập, Tô Văn Bài, Tô Văn Cử. Người con thứ ba Tô Văn Tập về ở thôn Lý Nhân, trở thành Thế tổ Họ Tô xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Tổ bà là Hồ Thị Dư. Họ Tô xã Diễn Ngọc tính từ Thủy tổ Tô Văn Vị nay đã đến đời thứ 10 hoặc 11, có 10 hộ với khoảng 40 nhân khầu, không kể các hộ là con gái đã đi lấy chồng.

          Nghề nghiệp chính là đánh cá và buôn bán nhỏ, đời sống khá, không có hộ nghèo.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ có 5 người tham gia lực lượng vũ trang. Trong họ có 2 người tốt nghiệp đại học, 5 người tốt nghiệp cao đẳng.

          Theo ông Tô Văn Hiển, Trưởng tộc Họ Tô Diễn Ngọc thì hiện nay Họ Tô Diễn Ngọc chỉ biết đến ông cố là cụ Tô Văn Bờ và Họ Tô Diễn Ngọc đều là con cháu trực hệ cụ Tô Văn Bờ. Xem trong gia phả thì không có tên cụ Tô Văn Bờ, vì Họ Tô Diễn Ngọc nay đến đời thứ 10, cụ Tô Văn Bờ là đời 6 mà gia phả chỉ chép đến đời 5, nên chưa có tên Tô Văn Bờ.

          Trong gia phả đời 4 đã có 5 con trai mà đến nay chỉ còn con cháu một người đời 6 là Tô Văn Bờ. Theo ông Hiển có thế do chiến tranh và nghèo đói mà Họ Tô Diễn Ngọc lưu tán hoặc tiêu hao đi chỉ còn số hộ, số khẩu       như hiện nay. Ông Tô Văn Hiển là Trưởng tộc năm nay mới 50 tuổi, bề trên trong họ chỉ còn một chú ruột khoảng 53 tuổi, nên cũng không giải đáp được việc này.

          Tô Văn Hiển