Cuộc gặp mặt chắp nối các dòng Họ Tô


Để nhớ lại những ngày khởi đầu, từ đó thấy rõ kết quả “chắp nối dòng họ: trong 10 năm qua, chúng tôi cho in lại bài “ Cuộc gặp mặt chắp nối các dòng họ Tô” đăng trong tờ Thông tin họ Tô Việt Nam số 1 tháng 6 năm 1999. Bài viết là lời phát biểu của cụ Tô Gĩ, trưởng ban liên lạc lâm thời họ Tô toàn quốc trong ngày giỗ lần thứ 819 của danh nhân Tô Hiến Thành tại đền Văn Hiến, xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây ngày 12 tháng 6 năm Mậu Dần (3/8/1998).(TTHTVN) 

 

Hôm nay, thật may mắn chúng ta có cuộc hội ngộ hiếm có của những người con cùng dòng họ từ nhiều miền đất nước về đấy, nơi quê gốc, nơi đặt phần mộ và nơi thờ phụng vị danh nhân nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam của dòng họ nhà, cụ Tô Hiến Thành để tưởng niệm ngày mất lần thứ 819 của Người và cùng để nhân dịp này chắp nối các nhánh họ mong tìm đến một cội nguồn chung.

Xin chân thành cảm ơn Đảng bộ, chính quyền, nhân dân xá Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng và họ Tô xã Hạ Mỗ đã giữ gìn di tích danh nhân và tổ chức lế tưởng niệm Người để các nhánh họ Tô chúng tôi có dịp gặp gỡ hôm nay.

Xin cảm ơn ông Tô Hoàn – họ Tô Yên Phụ là người phát hiện, đề xướng và ông Tô Thuận – họ Tô Thượng Tầm đã công phu chắp nối mời được nhiều nhánh họ ở các miền dất nước về đây họp mặt. Chim có tổ, người có tông, ai sống trên đời cũng mong biết được cội nguồn xa xưa nhất của mình, luôn băn khoăn tự hỏi Thủy Tổ của đại tộc là ai, sinh ra từ đâu, đã lập nên dòng họ và trải qua thời gian đã phân nhanh ra nhiều miền đất nước.

Nhất là từ khi nước được hòa bình độc lập, con người đã có tự do, cuộc sống vật chất được nâng lên, cuộc sống tinh thần cần có sự phát triển tương xứng thì nỗi khát khao tìm về cội nguồn càng trở nên mãnh liệt.

Chỉ tiếc là những tư liệu lịch sử riêng của từng nhánh họ trải qua bao biến cố theo dòng thời gian, nhất là qua mấy chục năm chiến tranh đã mai một đi nhiều. Đến nay, có nhánh họ không còn cứ liệu gì ngoài những điều truyền miệng, có nhanh họ còn giữ được tộc phả nhưng cũng chỉ ghi chép được các đời vài ba trăm năm, nhiều nhất là khoảng 500 năm trở lại đây nên con đường tìm cội nguồn còn lắm khó khăn.

Từ mấy chục năm nay, các nhánh họ Tô đã mở ra mấy cuộc hành hương tìm về nguồn gốc tổ tiên nên đã diễn ra nhiều cuộc gỡ tay đôi : họ Tô Thanh Hóa với họ Tô Thượng Tầm; họ Tô Thanh Hóa với họ Tô Xuân Cầu; họ Tô Thượng Tầm với họ Tô Đại Từ; và gần đây nhất trong ngày giỗ tổ họ Tô Thượng Tầm mồng 8 tháng Tư tại Hà Nội có cuộc gặp mặt của những người con họ Tô Xuân Cầu, Yên Phụ, Đại Từ, Yên Hòa, Thượng Tầm và đi đến quyết định lập ra ban liên lạc lâm thời họ Tô ở Hà Nội để mong tìm ra mối quan hệ huyết thống của các nhánh họ Tô.

Đây là việc làm rất khó khăn, không thể vội vàng vì chúng ta phải dựa vào những cứ liệu lịch sử mà chúng ta hiện có trong tay lại rất ít. Tìm cội nguồn gần đã khó, tìm cội nguồn xa còn khó khăn hơn. Cụ Tô Hiến Thành sống cách chúng ta hơn 8 thế kỷ mà những tư liệu các nhánh họ chúng ta có được lại chỉ nói đến những sự kiện cách đây dài nhất là 5 thế kỷ. Giữa cụ Thủy tổ của từng nhánh họ với cụ Tô Hiến Thành còn một khoảng cách thời gian thăm thẳm mấy trăm năm chưa có một dòng gạch nối. Vì vậy, tuy trong lòng rất mong muốn  nhưng chúng ta vẫn không dám nhận ngay cụ Tô Hiến Thành là Thủy tổ của các nhánh họ Tô trên đất nước Việt Nam.

Tuy vậy, các nhánh họ Tô ở Việt Nam không có nhiều như các họ Nguyễn, Trần, Lê …, trong lịch sử cũng không có một triều đại họ Tô trải qua hưng vong phải thay tên đổi họ nên chúng ta có lòng tin rằng chúng ta là người cùng một họ, tin rằng chúng ta và cụ Tô Hiến Thành là cùng một họ. Chúng ta rất tự hào về  cụ, một vị đại thần được phong đến tước Vương, thanh liêm, cương trực, phụng mệnh tiên vương , tôn phò ấu chúa, không sợ cường quyền, không ưa xu nịnh, như nhà sử học Phan Huy Chú đã viết về cụ “Cụ làm quan đầu triều nhận trọng trách, hết lòng hết sức, khéo xử trong khi biến cố, dù sóng đánh dập lay chuyển mà cột đá vẫn trơ trơ không đổi, cuối cùng khiến cho trên yên, dưới thuận, thực không thẹn với phong độ của bậc đại thần”.

Được là hậu duệ của cụ thì thật vẻ vang, được là người cùng họ với cụ cũng là rất quý, Cụ là tấm gương treo vằng vặc, chúng ta lấy đức độ của cụ làm truyền thống cho dòng họ để cùng nhau vun đắp cho tình cảm giữa các nhánh họ Tô ngày càng mật thiết.

Tôi đề nghị chúng ta lấy nơi đây là nơi gặp mặt để tưởng nhớ về một danh nhân lịch sử của dòng họ và cũng để chắp nối thêm tư liệu làm cho cuộc hành hương tìm về cội nguồn của chúng ta ngày càng gần tới đích. Có thể nói đây là cuộc họp mặt lịch sử của dòng họ để tưởng niệm vị danh nhân lịch sử của họ nhà.

Xin mời các nhánh họ vào thành kính dâng hương lên Người.