CHI HỌ TÔ THÀNH PHỐ TUY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN


               Làng rau Ngọc Lãng, thành phô Tuy Hòa (Ảnh TL)

          Chi Họ Tô thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên có nguồn gốc từ tỉnh Hà Tĩnh (không rõ từ huyện, xã nào), vào lập nghiệp định cư tại Đập Đá, tỉnh Bình Định. Sau một thời gian, một số người chuyển đến núi Diết Hòa Quang, tỉnh Phú Yên nhưng không rõ năm nào.

          Những vị cao tằng Tổ vào Hòa Quang có tên là: Tô Hiên, Tô Ngọt, Tô No, đây là đời thứ nhất. Tính đến các thế hệ mới sinh đã truyền kế được 8 đời.

          Từ đời thứ 2 được chia làm hai phái: Một phái xuống Sơn Thọ; một phái đến Phường 3, thành phố Tuy Hòa.

          Phái Nhất ở Sơn Thọ, xã Hòa Kiến, Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; không biết tên cụ Cố về đây là gì. Phái Nhất hiện có 9 hộ với 11 nhân khẩu. Nghề nghiệp chính là làm ruộng, chăn nuôi, trồng trọt; đời sống trung bình.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ có một số người của chi họ tham gia, nhưng với chức vụ nhỏ. Có 1 người là liệt sĩ chống Mỹ là ông Tô Tứ, hy sinh năm 1973.

          Trong phái Nhất có 3 người thuộc đời thứ 7, có trình độ đại học, trong đó có 2 Kỹ sư, 1 Thạc sĩ.

          Đến nay phái Nhất vẫn chưa có nhà thờ riêng.

          Phái Nhì hiện ở Phường 3, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Cụ Cố phái Nhì là Tô Nhạc.

          Phái Nhì hiện có 33 hộ với 70 nhân khẩu. Nghề nghiệp chính là làm nông nghiệp, buôn bán, thợ cơ khí, thợ nề, thợ mộc; đời sống tương đối khá.

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ có một số người cúa chi họ tham gia, nhưng cũng với chức vụ nhỏ. Có 1 liệt sĩ chống Pháp là ông Tô Đường Bảy, hy sinh ngày 10 tháng 1 năm 1954.

          Trong phái Nhì thuộc đời thứ 6 và 7 có: 1 bác sĩ, 1 giảng viên đại học,  8 giáo viên trung học cơ sở, 15 Kỹ sư, 1 Thạc sĩ. Đời thứ 7 có Tô Thị Thu Thảo là Cử nhân Luật, nhà báo.

          Phái Nhì cũng vẫn chưa có nhà thờ chung.

          Như vậy, tổng cộng chi Họ Tô thành phố Tuy Hòa có 42 hộ với 81 nhân khẩu. Chi họ đã lập được gia phả chung của cả 2 phái từ năm 2003. Phái Nhì đã xây được mộ cụ Cố Tô Nhạc, nhưng toàn chi họ chưa có nhà thờ chung. Việc hương khói cúng giỗ hằng năm được tổ chức tại nhà ông Tô Minh, số 95 Lê Thánh Tông, thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.

          Tô Minh (đời 5)