Một góc thị trấn Thiên Cầm, huyện Cẩm Xuyên (Ảnh TL)

        Họ Tô Đức là một dòng họ lớn nhất ở làng Thiên Trị ngày xưa, nay là trung tâm thị trấn Thiên Cầm. Con cháu sinh sôi đã đến 12 đời, có 2 chi phái song song. Chi phái thứ nhất ở xóm Lôi, nay là thôn Trần Phú; chi phái thứ hai ở xóm Ngoài, nay là thôn Phú Hà, đều thuộc thị trấn Thiên Cầm.

          Chi họ trước đây có gia phả. Đến đời thứ 6 tộc trưởng là Tô Đức Hy (thường gọi cố Quyên) để mất vào thời gian làm chay. Viết lại lần thứ hai lại mất khi cháy nhà. Lần thứ ba viết lại, lại mất trong thời gian cải cách ruộng đất.

          Ngày 15 tháng 7 năm 2006 (?), hậu duệ đời thứ 8 là Tô Đức Lộc, sinh năm 1920, bút danh Hải Đường đã biên soạn lại. Từ đời thứ nhất đến đời thứ 8 chép chung cả hai chi phái (lúc đó cả đại tộc chung một nhà thờ). Từ đời thứ 8, mỗi phái có nhà thờ riêng, nên tộc phả chỉ viết tiếp về phái thứ nhất. Và phái thứ hai cũng viết riêng tộc phả từ ông Tổ phái hai là Tô Đức Nhu.

          Thủy tổ đại tộc là Tô Đức Đỉnh, không biết từ đâu (chỉ biết là từ miền Bắc) đến khai cơ lập nghiệp ở đất Kỳ La – Thiên Trị, khoảng đầu thế kỷ 18, triều vua  Lê Dụ Tông (1705 - 1729). Gia phả ghi kỵ Thủy tổ Tô Đức Đỉnh vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch.

          Cụ Tô Đức Đỉnh sinh 2 con trai

          Thế tổ đệ nhất lang Tô Đức Hài là ông Tổ của phái thứ nhất.

          Thế tổ đệ nhị lang Tô Đức Nhu là ông Tổ của phái thứ hai.

          Phái thứ nhất, đến đời thứ tư có 2 con trai là Tô Đức Nang và Tô Đức Tụng, nên phái thứ nhất, đời thứ tư lại chia thành 2 phân chi.

          Cả hai phái nay đã phát triển đến đời thứ 12.

          Phái thứ nhất ở thôn Trần Phú, thị trấn Thiên Cầm. Hiện nay có 80 hộ với 260 nhân khẩu.

          Phái thứ hai ở thôn Phú Hà, thị trấn Thiên Cầm. Hiện nay có 47 hộ với 101 nhân khẩu.

          Cả hai phái đều có nhiều người đi làm ăn sinh sống ở các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Yên Bái, Nghệ An.

          Nghề nghiệp trước đây phần đông làm ruộng. Nay làm thêm kinh doanh dịch vụ ở khu nghỉ mát Thiên Cầm. Đời sống trung bình và khá, không có hộ nghèo.

          Ngày kỵ Thủy tổ Tô Đức Đỉnh, được tổ chức cúng tế tại nhà thờ đại tôn, cũng là nhà thờ phái thứ nhất, xây dựng năm 1980, trùng tu năm 2005.

          Nhà thờ phái thứ hai xây dựng, khánh thành đầu năm 2004.

          Tộc trưởng phái thứ nhất cũng là Tộc trưởng đại tộc là cụ Tô Đức Khoanh, đời thứ 9.

          Tộc trưởng phái thứ hai là cụ Tô Đức Tường, đời thứ 9.

          Trong thời phong kiến, ông Tổ của phái thứ hai (Thế tổ đệ nhị lang Tô Đức Nhu) trong gia phả chỉ thấy ghi là: Tiền ưu binh chức tiên hộ úy quyền lực tướng quân không biết là chức gì. Các đời sau nhiều người làm Chính tổng, Lý trưởng.

          Trong thời hiện đại, con cháu tích cực tham gia công tác, tham gia lực lượng vũ trang. Chi họ có 9 liệt sĩ hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trong họ có 30 người tốt nghiệp đại học.

           Tô Đức Khoanh và Tô Đức Tường