Thị trấn Vân Tùng, huyện Ngân Sơn (Ảnh TL)

          Ông Tô Văn Lợi sinh năm 1953, hiện ở số nhà 24, tổ 23, phường Quang Trung, thành phố Thái Nguyên, là người Họ Tô Văn bản Piêng, thị trấn Vân Tùng, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Cạn.

          Họ Tô Văn sống ở chân đèo Gió, trên trục đường Quốc lộ 2, Bắc Cạn đi Cao Bằng. Cụ Thủy tổ tên là gì và từ đâu đến, đến từ bao giờ trong họ không còn gia phả nên không ai biết. Nếu có thì chỉ biết từ mình người lên cụ Tổ ngũ đại. Hiện nay Họ Tô Văn có 5 cành, cụ Tô Văn Lợi là đời thứ 5, cành thứ 4 của Họ Tô xã Vân Tùng.

          Tổ ông đời thứ nhất Họ Tô, ở Vân Tùng không biết tên là gì, Tổ bà là Đinh Thị Tàng. Ông bà Tổ sinh được 5 người con trai tên là: Quặn, Công, Phong, Thành và Quyên.

          Tô Văn Quặn đến nay không còn ai nối dõi

          Tô Văn Công ở bản Mẹc, chân đèo Gió, đông con cháu

          Tô Văn Phong, Tô Văn Thành và Tô Văn Quyên ở bán Piêng, đông con cháu.

          Đời thứ 2: Tô Đức Thành  (1839 -...), Tổ bà Đinh Thị Mói.

          Đời thứ 3: Tô Văn Phẩm (1869 - …), Tổ bà Hoàng Thị Thanh

          Đời thứ 4: Tô Văn Vịnh (1915 - 1988), Tổ bà Đinh Thị Tra (1922 - 1996), được 5 người con, gồm 3 trai 2 gái là: Thậu, Lỵ, Lợi, Hiền, Nhập.

          Đời thứ 5:

          Tô Văn Thậu 1942, vợ Bế Thị Thành 1943

          Tô Văn Lỵ 1950, vợ Vũ Thị Hòa

          Tô Văn Lợi 1953, vợ Dương Kim Dung 1958, gia đình ở phường Quang Trung, thành phố Thái Nguyên

          Tô Thị Hiền 1945 chồng Doanh Thiên Thuần 1944

          Tô Thị Nhập 1958 chồng đã mất

          Đời sống hiện nay của Họ Tô tại Vân Tùng chủ yếu làm ruộng, phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên, nên còn nhiều khó khăn, một số thoát ly đi làm ăn và buôn bán, công nhân viên chức có khá hơn.

          Việc học hành của con cháu trong họ ở mức bình thường.

          Việc thờ cúng theo phong tục, từng nhà thờ cúng riêng, nên không xây từ đường. Chỉ cúng giỗ trong vòng tang, sau đó hằng năm, cứ đến ngày mùng 3 tháng 3 mỗi gia đình đều có mâm cỗ đưa ra cúng mộ Thủy tổ táng ở Vân Tùng, huyện Ngân Sơn.

          Gia phả, tộc phả chủ yếu viết khi gia đình có việc đại sự, sẽ mời thầy đến ghi chép lại dưới dạng phú ý, còn việc viết gia phả là rất khó khăn vì điều kiện ăn ở phân tán, đường xá đi lại không thuận tiện.

          Tô Văn Sâm