CHI HỌ TÔ THÔN ĐỒNG VĂN, PHƯỜNG ĐỒNG VĂN, THỊ XÃ DUY TIÊN, TỈNH HÀ NAM


                     Một góc thọ xã Duy Tiên ngày nay (Ảnh TL)

          Chi họ Tô thôn Đồng Văn trước đây có gia phả, nhưng trong kháng chiến chống thực dân Pháp cả thôn bị cháy, nên gia phả cũng không còn. Căn cứ những dòng ghi chép còn giữ lại được và theo lời truyền lại thì Họ Tô có từ khi thôn Đồng Kính (nay là thôn Đồng Văn) được hình thành vào năm 1760, đời vua Lê Hiển Tông, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 21.

          Như vậy có thể là Thủy tổ Họ Tô từ nơi khác đến cùng với ông Tổ của một số chi họ khác lập nên làng Đồng Kính. Vì vậy hiện nay những người cao tuổi thường nói “có họ từ khi có làng”.

          Thủy tổ của chi họ là Tô Chính Tâm, cùng Tổ bà là Nguyễn Thị hiệu là Huệ Minh.

          Chi họ có 5 cành, nay đã phát triển đến đời thứ 10, chủ yếu là sống ở quê là thôn Đồng Văn, có 55 hộ với 229 nhân khẩu.

          Ngoài ra có một số định cư ở xã khác trong huyện và ở tỉnh ngoài. Cụ thể là ở thôn Bút Đông (xã Châu Giang, thị xã Duy Tiên) 1 hộ; ở thành phố Hà Nội 3 hộ; thành phố Bắc Giang 3 hộ.

          Số sống ở quê chủ yếu là làm ruộng, đời sống trung bình, không còn hộ nghèo.

          Theo lời truyền khẩu, thời phong kiến chi họ có bà Tô Nhất Nương, hiệu Xuân Hoa là cung phi, sau vào chùa Tuyết Sơn hóa thân; có ông Tô Văn Dụng, đỗ Sinh đồ (Tú tài) được bổ làm Tri huyện.

          Hiện nay cho họ có 5 người có bằng đại học.

          Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, chi họ Tô Đồng Văn có 20 thanh niên tham gia lực lượng vũ trang, có 5 thương binh.

          Một người là cán bộ tiền khởi nghĩa, được tặng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng.

          Có 1 người con gái Họ Tô là bà Tô Thị Cẩm, lấy chồng ở Bắc Giang, có 1 con trai duy nhất là liệt sĩ, được phong tặng Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

          Có một cán bộ cao cấp trong quân đội là Đại tá Tô Quang Đán, tham mưu trưởng Vùng 5 Hải quân.

          Tô Văn Hồi (Tộc trưởng)