Lễ hội nông nghiệp thu hoạch hành, tỏi thị xã Kinh Môn tháng 1. 2024 (Ảnh TL)

          Theo các cụ cao niên truyền lại và gia phả có ghi tên cụ Thủy tổ là Tô Văn Trình, Tỷ tổ là Mạc Thị Phùng. Các cụ quê gốc Thái Bình đến làng Lưu Hạ lập nghiệp khoảng năm 1413, đến nay xấp xỉ 600 năm. Con cháu dòng họ trưởng thành đi lập nghiệp nơi khác, chưa có điều kiện liên hệ chắp nối được.

          Chi họ đến nay là đời thứ 22. Hiện nay chi họ có 5 cành, 65 hộ 237 nhân khẩu đang sinh sống tại làng Lưu Hạ, phường Kinh Môn, thị xã Kinh Môn, Hải Dương. Ngòai ra một số hộ đã lập nghiệp nơi khác là: Hải Phóng 5 hộ, 17 nhân khẩu; Hà Nội 4 hộ, 13 nhân khẩu; Quảng Ninh 2 hộ, 8 nhân khẩu. Tổng cộng chi Họ Tô là Lưu Hạ có 76 hộ, 275 nhân khẩu. Tuy đa phần con cháu làm ruộng nhưng đời sống khá giá, không có hộ nghèo.

          Chi họ đã xây được nhà thờ họ năm 1997 (Đinh Sửu) và lập được gia phả năm 2004 (Giáp Thân). Con em Họ Tô Làng Lưu Hạ vốn có truyền thống yêu nước, tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ có 18 người, trong đó có 3 liệt sĩ, 1 thương binh. Đặc biệt trong họ có cụ Mạc Thị Vệ có 1 con độc nhất  Tô Văn Khểnh là liệt sĩ thời kỳ kháng chiến chống Pháp, được Đảng, Nhà nước phong tặng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.

          Ngày nay, noi theo gương cha anh, con cháu Họ Tô làng Lưu Hạ đã có 25 người tốt nghiệp đại học, nhiều người đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng ở các tỉnh khác.

          Tô Văn Hàng