Một góc xã Ngũ Kiên ngày nay (Ảnh TL)

          Theo lời kể của các cụ và tư liệu lịch sử xã Ngũ Kiên, thì xã Ngũ Kiên được thành lập trước năm 1930, vào thời thuộc Pháp, gồm có 5 thôn là: Kiên Cương, Đông Cương, Yên Thọ, Tân An và Hồi Cương. Cư dân trong xã chủ yếu là di cư từ vùng Từ Liêm - Hà Nội sang từ thời nhà Lý. Thời đó, vì nhu cầu mở rộng kinh đô nên cho dân tự do di cư, trong đó có người họ Tô Văn sang định cư sinh sống tại đây.

          Xã Ngũ Kiên, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc thuộc vùng đồng bằng châu thổSông Hồng, nên cư dân trong xã sống chủ yếu bằng nghề nông nghiệp trống lúa nước. Trong kháng chiến, bị giặc Pháp đốt phá nên gia phả chi Họ Tô Văn ở Ngũ Kiên không còn. Vì vậy con cháu họ Tô Văn ngày nay không biết tổ tiên mình từ đâu đến và đến từ bao giờ? Nhưng có một người Họ Tô là cụ Tô Văn Nghiêm - Khởi tổ của chi họ đã từng kể lại rằng có thể xác định chi họ có nguồn gốc từ đợt di cư từ Từ Liêm Hà Nội sang đây. Tuy nhiên, đến nay chi họ chưa có điều kiện tìm hiểu, liên hệ để xác minh.

          Cụ Tô Văn Nghiêm xây dựng gia đình cùng cụ Nguyễn Thị Song và sinh được 2 hoặc 3 người con chưa xác định rõ. Hiện nay chỉ còn 3 nhánh họ Tô Văn còn sinh sống tại đây, trong đó nhánh cụ Tô Văn Định làm Trưởng họ. Chi Họ đang sưu tầm các dữ liệu để lập gia phả của chi họ.

          Chi họ Tô Văn xã Ngũ Kiên tính từ cụ Khởi tổ Tô Văn Nghiêm đến nay đã có 7 thế hệ sinh sống. Hiện nay chi họ có 37 hộ với 84 nhân khẩu, trong đó có 31 đinh. Một số gia đình đi lập nghiệp ở các tỉnh thành khác như:

           Tại thị trấn Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh) có 2 hộ với 7 nhân khẩu.

          Tại xã Minh Tân (huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương) có 14 hộ với 32 nhân khẩu.

          Số còn lại sống tập trung chủ yếu tại thôn Đông và thôn Chùa xã Ngũ Kiên.

          Ngày giỗ Cụ Khởi tổ Tô Văn Nghiêm là ngày 18 tháng Bẩy âm lịch hàng năm.

          Điều đáng quý là người Họ Tô Văn ở Ngũ Kiên đi làm ăn sinh sống tại Bình Dương và Quảng Ninh hay công tác ở nơi khác nhưng vẫn hướng về quê hương. Hàng năm đến ngày Giỗ Tổ 18 tháng Bẩy âm lịch tại nhà ông Tô Văn Định - Trưởng họ con cháu các nơi đều về hoặc cử đại diện về để cúng giỗ, tham gia khuyến học, quỹ họ và các hoạt động khác của họ tại Ngũ Kiên.

          Chi Họ Tô Văn vẫn chưa xây dựng được nhà thờ. Vừa qua con cháu trong chi họ đã họp bàn quyên góp để một vài năm tới xây dựng Tổ đường.

          Sau cách mạng tháng 8 năm 1945, chi họ có 12 người tham gia lực lượng vũ trang nhân dân trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, có 1 là liệt sỹ và 1 là thương binh.

          Năm 2006 chi họ đã lập ra quỹ khuyến học và có các quy định cụ thể về việc chăm lo học hành cho các thế hệ con cháu. Hiện có 8 người tốt nghiệp đại học, 1 người là thạc sỹ, 4 người là giáo viện, 1 người là sỹ quan quân đội nhân dân Việt Nam.

          Từ trước đến nay Họ Tô Văn ở Ngũ Kiên chủ yếu làm ăn sinh sống bằng nghề nông nghiệp. Hiện nay đã có một số ítchuyển sang nghề khác như công nhân khu công nghiệp, sản xuất hàng thủ công, trồng cây công nghiệp, buôn bán nhỏ, viên chức, giáo viên, bộ đội.

          Các hộ Họ Tô ở Ngũ Kiên đều có mức sống khá, không có hộ nghèo, chưa có hộ giàu, nhưng anh em trong họ luôn đoàn kết, có chí hướng phấn đấu tốt. Phát huy truyền thống dòng họ "Uống nước nhớ nguồn”, mọi người trong họ luôn tâm huyết với việc họ, quyết tìm về cội nguồn, đó cũnglà tâm nguyện của cảHọ Tô Văn - Ngũ Kiên.

        Tô Văn Xuân (Đời thứ 5)